Στο πλαίσιο των δύο προηγούμενων εργαστηριακών προγραμμάτων, η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος  παρείχε στους μικρούς μας φίλους ενημερωτικό υλικό με σχετικά τεκμήρια για τον ναυτικό κώδικα επικοινωνίας, την εποχή της Επανάστασης του 1821. Συνεχίζοντας τη συγκεκριμένη δράση της, η Εθνική Βιβλιοθήκη επιλέγει αυτή τη φορά να δώσει τροφή για σκέψη και μελέτη, χρησιμοποιώντας ως αφόρμηση έγγραφα της Αιτωλικής εφημερίδας.Πρόκειται για μια χειρόγραφη εφημερίδα που εκδόθηκε τον Αύγουστο του 1821 στο Μεσολόγγι και κυκλοφορούσε κάθε Πέμπτη σε τετρασέλιδο ή δισέλιδο. Σήμερα σώζονται τρία φύλλα της με ημερομηνίες 10 Αυγούστου 1821, 15 Αυγούστου 1821 και 10 Σεπτεμβρίου 1821.

Ποια μπορεί να είναι όμως η κατάσταση ενός τέτοιου εντύπου σήμερα, μετά από ένα μεγάλο ταξίδι 200 ετών στον χρόνο; Ποιες φθορές προκαλούνται και τι μπορούμε να κάνουμε εμείς για να τις αντιμετωπίσουμε; Αυτά είναι τα βασικά ερωτήματα προς προβληματισμό, που τίθενται στο πλαίσιο του νέου αυτού εργαστηριακού προγράμματος.

Οι παράγοντες που φθείρουν και καταστρέφουν το χαρτί ενός γραπτού τεκμηρίου μέσα στον χρόνο είναι πολλοί και ποικίλοι. Μπορεί να είναι περιβαλλοντικοί, όπως το φως, η θερμοκρασία  και η υγρασία, μικροβιολογικοί ή ακόμη και η ίδια η ανθρώπινη παρέμβαση (π.χ. κακή μεταχείριση που προκαλεί φθορές και λεκέδες). Σε περίπτωση, λοιπόν, φθοράς ενός βιβλίου ή ενός αρχειακού τεκμηρίου, υπάρχουν συγκεκριμένες μέθοδοι για την αποκατάσταση και τη συντήρησή τους. Ο στεγνός ή υγρός καθαρισμός του χαρτιού από ρύπους ή κηλίδες υγρασίας, η απεντόμωση, η συμπλήρωση με ιαπωνικό χαρτί όπου υπάρχει έλλειψη, οι επεμβάσεις στη φθαρμένη βιβλιοδεσία αποτελούν ενδεικτικά κάποιους συνηθισμένους τρόπους συντήρησης, σύμφωνα με το πληροφοριακό υλικό της Εθνικής Βιβλιοθήκης.

Στο πλαίσιο, λοιπόν, αυτής της πληροφόρησης, οι μικροί μας αναγνώστες έχουν τη δυνατότητα, μέσω των ψηφιακών πηγών και της διαθέσιμης προτεινόμενης βιβλιογραφίας, να ενημερωθούν για την όλη διαδικασία και να απαντήσουν σε χρήσιμα ερωτήματα, όπως:

• Ποια είναι η εποχή προέλευσης τέτοιων αρχείων και ποια στοιχεία βοηθούν στον προσδιορισμό τους χρονολογικά
• Σε ποιο αναγνωστικό κοινό απευθύνονται
• Ποιες φθορές μπορεί να εντοπίσει κάποιος στα έγγραφα
• Σε ποιο βαθμό είναι ευανάγνωστα
• Πώς προκλήθηκε πιθανόν η φθορά τους
• Πώς γίνεται να αποκατασταθεί

‘Ετσι,τα παιδιά περιεργάζονται το αρχειακό υλικό, εξοικειώνονται με αυτό, εξασκούν την παρατηρητικότητά τους και κατανοούν τις βασικές έννοιες του προαναφερόμενου προγράμματος. Κάνουν, λοιπόν, το δικό τους ταξίδι στο χρόνο!

Ως συμπληρωματικό υλικό μπορούν να λειτουργήσουν τα ακόλουθα βιβλία, τα οποία είναι διαθέσιμα στη Δημόσια Βιβλιοθήκη των Σερρών:

• Μια περιπέτεια χωρίς τέλος:η ιστορία της γραφής και του βιβλίου, Διονύσης Βαλάσης, εκδόσεις Κέδρος.
• Ιστορία της Γραφής, KarenBrookfield, εκδόσεις Ερευνητές.
• Το βιβλίο που δεν ήθελε να διαβαστεί, Κάργα Βασιλική, εκδόσεις  Επόμενος Σταθμός.
• Μια φορά κι έναν καιρό ήταν το…βιβλίο, Μπογδάνη-Σουγιούλ Δέσποινα, εκδόσεις  Καλειδοσκόπιο.
• Το βιβλίο των βιβλίων, Ντελόπουλος Κυριάκος,εκδόσεις Κέδρος.
• «Με λένε Βιβλίο και θα σου πω την ιστορία της ζωής μου…», Τζον Έιγκαρντ, εκδόσεις  Πατάκης.

ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

-Το εργαστήριο συντήρησης της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος

https://www.youtube.com/watch?v=4rGl3a6hanI&ab_channel=%CE%95%CE%B8%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CE%B8%CE%AE%CE%BA%CE%B7%CF%84%CE%B7%CF%82%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%BF%CF%82

• Συντήρηση και αποκατάσταση χαρτώου υλικού

https://www.youtube.com/watch?v=_aOtViWWrw8&ab_channel=%CE%A5%CF%80%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%B3%CE%B5%CE%AF%CE%BF%CE%A0%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%8D%CE%BA%CE%B1%CE%B9%CE%91%CE%B8%CE%BB%CE%B7%CF%84%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%8D

• Φυσική γήρανση και φθορά του χαρτιού- Αίτια, μηχανισμοί και τυπολογία

https://repository.kallipos.gr/handle/11419/67

• Φύλλο Αιτωλικής Εφημερίδας

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:Greek_newspaper_Aitoliki_of_1821.jpg