Αριθμός Φύλλου [1821]

“Φιάμολες και Παντιέρες”

Η συμπλήρωση 200 χρόνων από την κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης αξιοποιείται από την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος δημιουργικά, μέσω ενός νέου κύκλου εκπαιδευτικών προγραμμάτων με τίτλο Αριθμός Φύλλου 1821.Τα παιδιά μας έχουν τη δυνατότητα, μέσα από τα διαδικτυακά εργαστήρια των προγραμμάτων αυτών, να μελετήσουν την Ελληνική Επανάσταση του 1821 και να ενημερωθούν σχετικά, με αφορμή τεκμήρια που βρίσκονται στο αρχείο της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος. Το διαδικτυακό εργαστήριο «ΦΙΑΜΟΛΕΣ ΚΑΙ ΠΑΝΤΙΕΡΕΣ» φέρνει τα παιδιά σε επαφή με τον ναυτικό κώδικα επικοινωνίας εκείνης της εποχής. Στο πλαίσιο της δράσης αυτής, σύμφωνα με το συνοδευτικό πληροφοριακό υλικό, μαθαίνουμε ότι ο Υδραίος πλοίαρχος Γεώργιος Σαχίνης επινόησε την επικοινωνία των καραβιών με σημαίες, δημιουργώντας πάνω από εκατό διαφορετικά σινιάλα!

Ειδικότερα, στο Κεντρικό Αρχείο της Εθνικής Βιβλιοθήκης παρατηρούμε 10 παντιέρες (σημαίες) και 5 φιάμολες (στενόμακρη σημαία πάνω στον ιστό πολεμικού πλοίου, ως διακριτικό σημείο της ιδιότητας και της κατεύθυνσής του). Η φιάμολα νούμερο 1 σήμαινε το σινιάλο «εις το άραγμα», η φιάμολα νούμερο 2 σήμαινε «εις τα πανιά», η τρίτη (που έχει φθαρεί) «εις την πούσουλαν» (κατεύθυνση του ανέμου), η τέταρτη «εις τον τόπο ή τον λιμένα» και η πέμπτη «εις τον πόλεμον». Υπήρχε και μια έκτη που σήμαινε «εις τα μπουρλότα». Ο συνδυασμός των παντιέρων και των φιάμολων έδινε το επιθυμητό σινιάλο. Για να δοθούν τα σινιάλα με περισσότερα νούμερα, π.χ. το σινιάλο 12, τοποθετούσαν επάνω πρώτα την παντιέρα με το νούμερο 1 και από κάτω την παντιέρα με το νούμερο 2. Κάποια παραδείγματα είναι και τα ακόλουθα: «Τα πλησιέστερα πλοία να χτυπήσουν τον εχθρό» (12), «Να περικυκλώσουν τον εχθρό εις τη μέσην» (20), «Ο εχθρός παρεδόθη, και να παύσουν την φωτιάν και την καταδρομήν» (25), «Τα εχθρικά πλοία είναι εις τα πανιά» (30), «Φαίνεται στερεά» (80), «Ελάτε δεξιά» (116), «Ποιος είσαι; (121).

Πέρα από τις παιδαγωγικές προεκτάσεις αυτής της δράσης (ιστορική αναδρομή, παραπομπή στις συνθήκες της επαναστατημένης Ελλάδας, ευαισθητοποίηση και κατανόηση της εθνικής ταυτότητας), το παιδί αποκτά τις κατευθυντήριες γραμμές, για να φτιάξει τον δικό του κώδικα επικοινωνίας. Με τη βοήθεια του συμπληρωματικού υλικού της Βιβλιοθήκης, τα παιδιά έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν κώδικα που μπορεί να δηλώσει μέχρι και την κατάσταση ή τις συνθήκες στη βιβλιοθήκη, όπως εάν είναι κλειστή ή ανοιχτή ή εάν έχει εκδηλώσεις ή βρίσκεται σε καραντίνα.

Μπορούν ακόμη να σηκώσουν… παντιέρα στη βιβλιοθήκη και να στείλουν το δικό τους αντιπροσωπευτικό μήνυμα!

Σας καλούμε, λοιπόν, να εκφραστείτε με… Παντιέρες και Φιάμολες!

Ψηφιακές Πηγές

Σηματολόγιο του πλοίου «Τερψιχόρη». Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος: https://www.hmmuseum.gr/%CE%A3%CF%85%CE%BB%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AD%CF%82/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%B1/%CE%99%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF

Οι σημαίες στη θάλασσα:

https://create.cliomuseapp.com/tourExperience/item/417/1/4196/epanacystash-21-the-digital-exhibition

Σηματολόγιο του πλοίου «Λεωνίδας». Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, Έκθεση ΕΠΑΝΑCΥΣΤΑΣΗ ’21:

https://create.cliomuseapp.com/tourExperience/item/417/1/4037/epanacystash-21-the-digital-exhibition