ΡΑΒΕΛΣΤΑΪΝ
«Φυσικά καταλάβαινα τα κίνητρά του. Ήθελε να του γράψω τη βιογραφία του και την ίδια στιγμή ήθελε να με σώσει από τις επιζήμιες συνήθειές μου. Πίστευε πως είχα βαλτώσει μέσα στη μοναξιά μου και έπρεπε να επανέλθω στην κοινότητα. ?Πολλά χρόνια εσωστρέφεια? έλεγε κάθε φορά. Ήθελα πολύ να έρθω σε επαφή με την πολιτική -όχι την ντόπια ή την κομματική πολιτική, ούτε καν την εθνική πολιτική, αλλά την πολιτική όπως την καταλάβαινε ο Αριστοτέλης ή ο Πλάτων, αυτή που είναι σύμφυτη με μας. Δε μπορείς να γυρίσεις την πλάτη σου στην ίδια σου τη φύση?» (σ.18) Δύσβατο μυθιστόρημα λόγω της μετάφρασής του και λόγω της διάρθρωσής του, όμως ενδιαφέρει όσους έχουν παρακολουθήσει τον συγγραφέα από παλιά και δεν παρέμειναν στο σημαδιακό του βιβλίο ?Χέρτζογκ?. Ενδιαφέρει και για την καταγραφή ενός σημαδιακού αιώνα, όπως αποτυπώνεται από τον έμπειρο συγγραφέα, Σωλ Μπέλοου, που το 1976 πήρε το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Κι εδώ ασκείται μια εκτενής κριτική στο επίπεδο της ανθρώπινης συνείδησης και στις ατομικές ιδιωτικές πρωτοβουλίες που καθορίζουν τις τύχες κοινωνικών ομάδων ή κρατών. Το «Ράβελσταϊν» (2000) είναι το τελευταίο βιβλίο του Σωλ Μπέλλου, του ογδονταπεντάχρονου αλλά πνευματικά διαυγούς, μέσα στην σωκρατική ειρωνία και στωικότητα, συγγραφέα. Απόσταγμα ζωής και ξεκαθάρισμα λογαριασμών. Ανηλέητη και σαρκαστική έκθεση της εποχής μας, με τους εκκεντρικούς χαρακτήρες, τις νομενκλατούρες της διανόησης και της οικονομίας. Παρακμή που πηγάζει από την φθίνουσα αμερικανική αυτοκρατορία. Ο Μπέλοου ζωγραφίζει ολοζώντανα την προσωπικότητα του Ράβελσταϊν, καθηγητή φιλοσοφίας, συνδαιτυμόνα μεγάλων πολιτικών προσώπων και επιτελών προέδρων. Έχει ζήσει μια άκρως εντυπωσιακή και αντικομφορμιστική ζωή που θυμίζει τον δικό μας Αλέξανδρο Ιόλα. Διαισθανόμενος να τελειώνει η ζωή του, ζητεί από τον Τσικ, αφηγητή της ιστορίας, να γράψει τη βιογραφία του. Ταξιδεύουν μαζί στο Παρίσι και μοιράζονται σκέψεις για το θάνατο, τη φιλοσοφία, την Ιστορία, τον έρωτα, τη φιλία. Η επιστροφή τους όμως στις ΗΠΑ θα σφραγιστεί από τη «μάστιγα του αιώνα», που θα φέρει το τέλος -ή μήπως μια νέα αρχή;- στη σχέση τους. Μέσα από την προσπάθει της γραφής της βιογραφίας του Ραβελστάιν ανακαλείται και η ζωή του συνοδοιπόρου του, του Τσικ, με τη δική του φιλοσοφία και ενόραση. Η ρευστότητα της πλοκής και η έλειψη κεντρικού αφηγηματικού ιστού μπορεί να εκλειφθεί ως αδυναμία, αλλά αυτό ακριβώς εκλαμβάνεται και ως βασικό σύμπτωμα της αποδιαρθρωμένης εποχής όπως καταγράφεται στο μυθιστόρημα.