Ο Τεύκρος Μιχαηλίδης, γνωστός μέχρι τώρα από μαθηματικά συγγράμματα αλλά και από τις μεταφράσεις του, μεταξύ άλλων, των μαθηματικών μυθιστορημάτων τού Ντενί Γκετζ (π.χ. «Το Θεώρημα του Παπαγάλου», εκδ. Πόλις), στο επίσης μαθηματικό μυθιστόρημά του, «Πυθαγόρεια Εγκλήματα», προσπαθεί να παντρέψει τα μαθηματικά με τον μύθο. Ως αποτέλεσμα αυτής της προσπάθειας έχουμε ένα κλασικό campus novel, ένα ακαδημαϊκό μυθιστόρημα και όπως στα περισσότερα μυθιστορήματα του είδους, έτσι και σ? αυτό, προεξάρχοντα ρόλο παίζει η επιθυμία τού συγγραφέα να θεωρητικοποιήσει και να εκθέσει τις παραμέτρους της επιστήμης που έχει αποφασίσει ότι θα αποτελέσει το διακύβευμα του κειμένου του. Σαφέστατα, η δομή κάθε ακαδημαϊκού μυθιστορήματος επηρεάζεται από την επιστήμη στην οποία βασίζεται? δηλαδή για ένα μαθηματικό μυθιστόρημα έχεις την αίσθηση ότι εξελίσσεται γραμμικά, βήμα-βήμα, προς την ολοκλήρωσή του. Τα «Πυθαγόρεια Εγκλήματα» στηρίζονται σε μια χαλαρή αρχιτεκτονική. Αφήγηση χωρίς εξάρσεις, γραμμική επί το πλείστον, με μια κορύφωση στο τέλος που περνά μάλλον απαρατήρητη, μιας και ο αναγνώστης έχει από νωρίς μαντέψει το τέλος και ο συγγραφέας μοιάζει να το χειρίζεται βιαστικά. Δύο έλληνες μαθηματικοί που γνωρίζονται στο Παρίσι τού 1900 εξαιτίας ενός σπουδαίου μαθηματικού συνεδρίου, αναπτύσσουν βαθιά φιλία, ξεκινώντας απ? τα μαθηματικά και καταλήγοντας στις ψυχές τους. Η ιστορία τους διατρέχει όλα τα χρόνια μέχρι τις αρχές της δεκαετίας τού ?30, όπου και ο ένας απ? τους δύο βρίσκεται νεκρός στο σπίτι του. Από τις σελίδες τού βιβλίου ξεπηδούν μποέμ, πεινασμένοι και φλογεροί καλλιτέχνες του Παρισιού, μεγάλοι έλληνες και ξένοι μαθηματικοί που επηρέασαν σφόδρα την προκείμενη επιστήμη, πόλεμοι, βασιλικές οικογένειες, αριστοκρατία της παλιάς Αθήνας, υπόκοσμος? Το μυθιστόρημα ξεκινά με αναφορές στην αρχαία, πυθαγόρεια σχολή, ως Πρελούδιο, κάτι που επαναφέρεται λίγες σελίδες αργότερα, ως Ιντερλούδιο. Αυτό είναι ένα από τα τεχνάσματα του Μιχαηλίδη για να προτυπώσει ή, θα λέγαμε, να προοικονομήσει αυτό που έπεται στην κεντρική ιστορία. Άξιο αναφοράς είναι το γεγονός ότι στην πλειοψηφία τους οι αριθμητικές και γεωμετρικές αναφορές τού βιβλίου δεν χρήζουν εξειδικευμένου αναγνωστικού κοινού, εκτός από κάποιες πολύ ιδιαίτερες αναφορές που ίσως κάνουν τον αναγνώστη να χάνει τον μπούσουλα. Έχοντας χρηματίσει για χρόνια καθηγητής στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ο συγγραφέας κατάφερε να αποδώσει με λόγο κατανοητό τα μαθηματικά του, που του επέτρεψαν να εξελίξει και την ιστορία του. Ωστόσο, πέρα από το πάθος για την επιστήμη του, ο συγγραφέας δεν φάνηκε να έδωσε τον καλύτερο λογοτεχνικό του εαυτό. Η αφηγηματική του τεχνική είναι απλή, επίπεδη, χωρίς εντάσεις και κορυφώσεις, όπως άλλωστε και η γλώσσα τού κειμένου. Και παρόλο που στο τέλος προσπαθεί να αιφνιδιάσει τον αναγνώστη με ένα τρικ στην εξέλιξη της ιστορίας, τελικά δεν τα καταφέρνει όσο θα περίμενε κανείς. Με λίγα λόγια, δεν θα μπορούσα να το κατατάξω στην αστυνομική περιπέτεια, όπως ίσως υπονοείται σε αρκετά σημεία τού βιβλίου. Έχει ωστόσο κάποια διάσπαρτα στοιχεία μυθιστορήματος εποχής, που όμως ένιωσα να επισκιάζονται απ? το μαθηματικό πάθος τού συγγραφέα. Θα το κατέτασσα αρκετά ξεκάθαρα στο campus novel, αφού η παράθεση επιστημονικών και φιλοσοφικών θεωριών κυριαρχεί παντού, με σκοπό να αποδοθεί το μεγάλο άλυτο μαθηματικό πρόβλημα της ανακάλυψης μιας μεθόδου που να αποδεικνύει την πληρότητα και τη μη αντιφατικότητα ενός αξιωματικού συστήματος, αφού πρώτα το εξετάσει ενδελεχώς (κάτι που ο ένας από τους δύο πρωταγωνιστές είχε θεωρήσει ότι είχε λύσει, αλλά ο μεγάλος μαθηματικός τού 20ου αιώνα, Κουρτ Γκέντελ, το είχε ήδη καταρρίψει μεγαλειωδώς!). Τελικά, ολοκληρώνοντας την ανάγνωση των «Πυθαγορείων Εγκλημάτων», κρατώ ?κάπως αμήχανα- τις αναφορές στις έντονες ζυμώσεις σε όλους τους τομείς του πνεύματος στην Ευρώπη και ειδικά στο Παρίσι των αρχών του αιώνα, τις αναφορές στον Πικάσο, αλλά και στη βαθιά φιλία μεταξύ των δύο ηρώων, που μπορεί να οδηγεί στην παραφροσύνη, αλλά υπονοεί το πάθος προς την επιστήμη, την επιθυμία να πάει ένα βήμα μπροστά, που μπορεί να αναχθεί σε πάθος προς τον ίδιο τον άνθρωπο. Μπορεί να κρύβονται κίνδυνοι στα μαθηματικά (όπως και σε όποια άλλη επιστήμη), ωστόσο για κάθε ένα βήμα χρειάζονται θυσίες. Και ο καθένας τις έχει διαφορετικά καλλιεργήσει και κατανοήσει στο μυαλό και την καρδιά του? [Ο Τεύκρος Μιχαηλίδης σπούδασε μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο Pierre et Marie Curie (Paris VI) από όπου, το 1980, έλαβε και το διδακτορικό του στην Αλγεβρική Θεωρία Αριθμών. Από το 1981 εργάζεται ως καθηγητής Μαθηματικών στη Μέση Εκπαίδευση. Έχει γράψει διδακτικά εγχειρίδια Μαθηματικών και Πληροφορικής για τη Μέση Εκπαίδευση καθώς και πληθώρα άρθρων. Κατά καιρούς συνεργάστηκε με τις εφημερίδες «Τα Νέα», «Καθημερινή», «Εξπρές» και «Βραδυνή». Έχει μεταφράσει 14 βιβλία σχετικά με τα Μαθηματικά, από τα Αγγλικά και τα Γαλλικά, μεταξύ των οποίων τα πολύ γνωστά «Το θεώρημα του παπαγάλου» και «Τ? άστρα της Βερενίκης» του Ντενί Γκετζ. Από τις εκδόσεις «Πόλις» επίσης, κυκλοφορεί το βιβλίο του «Μαθηματικά επίκαιρα ? Συνειρμοί διαβάζοντας την εφημερίδα».] Δημήτρης Αθηνάκης