«Με αφοσίωση κι επιμονή, προδίδεις κι εγκαταλείπεις καλύτερα εσένα και τους άλλους.» [Απόσπασμα από το βιβλίο] Η Σταυρούλα Σκαλίδη με το πρώτο της βιβλίο κατάφερε να μας εκπλήξει. Με τη νουβέλα της ?Προδοσία και Εγκατάλειψη?, δημιουργεί μία ενιαία σπαρακτική ιστορία που αποτελείται από πολλές ιστορίες μ? έναν κοινό παρονομαστή: την προδοσία και την εγκατάλειψη. Ο τίτλος παραπέμπει, καταρχήν, στους άλλους του σιναφιού: Έγκλημα και Τιμωρία, Λογική και Ευαισθησία. Οι λέξεις αυτές κρύβονται ως έννοιες σ? ολόκληρη τη νουβέλα της Σκαλίδη. Σε μια συνοικία των Αθηνών, σε μια ψυχιατρική κλινική, σε γράμματα και σε διαθήκες, οι ήρωες, και κυρίως ο πρωταγωνιστής Ευστράτιος Καθομιλνός που προτιμά ν? αυτοαποκαλείται Ευ Καθομίλ, μπλέκονται ο ένας στη ζωή τού άλλου γιατί έχουν ήδη εγκαταλείψει τις δικές τους ζωές, τους δικούς τους ανθρώπους. Με αφορμή το θάνατο (δολοφονία καταπώς αποδεικνύεται) μιας γηραιάς (και γεροντοκόρης!) εστέτ συγγραφέως, η Σταυρούλα Σκαλίδη υφαίνει έναν σπαραξικάρδιο ιστό αλλεπάλληλων γεγονότων που εκτυλίσσονται στον έξω κόσμο και στον έσω εαυτό. Η προδοσία και η εγκατάλειψη μοιάζουν ν? αποτελούν τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Παραμένουν, παρ? όλ? αυτά, και οι δύο έννοιες δείγματα υψηλής αξιοπρέπειας. Χωρίς φόβο και πάθος, οι ήρωες επιλέγουν τη δική τους ζωή, μπαίνοντας ο ένας μέσα στη ζωή του άλλου, καταλήγοντας το ίδιο πρόσωπο. Έστω και μέσω μιας αναπάντεχης δολοφονίας? Ο αναγνώστης θα το νιώσει αυτό κατά την εξέλιξη της νουβέλας. Απ? την άλλη όμως, η επιλογή στο τέλος να ?αποκατασταθούν? οι όποιες απορίες για την εξέλιξη των χαρακτήρων, χαρακτηρίζεται μάλλον ατυχής, γιατί δυστυχώς δεν αφήνει περιθώρια προσωπικού αναστοχασμού γι? αυτούς, εκ μέρους του αναγνώστη. Στη νουβέλα η Αθήνα σαπίζει όπως το σώμα της γηραιάς Ειρήνης Παρασκευοπούλου, οι κάτοικοί της μιλούν μόνοι τους, οι άστεγοι, οι τρελοί και οι ναρκομανείς χάνονται για ν? αναφανούν αργότερα κάπου στη μέση της ζωής? ή Ζένιας, όπως μπλέκει και ταυτίζει σε διάφορά σημεία ο Ευστράτιος τη ζωή του με μια μη-εκπλήρωση. Μπορεί εκ πρώτης όψεως η ?Προδοσία και Εγκατάλειψη? να παρουσιάζει μια ζωή μαύρη κι άραχλη, εντούτοις αυτό που κρύβεται κάτω απ? την κρούστα είναι δίψα για ζωή και η ανάγκη για ?ταυτότητα?∙ είναι εκείνος ο αγώνας που προϋποθέτει παρέα, κι όταν δε βρεθεί αυτή, τότε «οι λευκές σελίδες είναι τόσο αθώες όσο οι τοίχοι του νοσηλευτικού ιδρύματος». Οι διαδοχικοί μονόλογοι και τα γράμματα που περιλαμβάνονται στην ?Προδοσία και Εγκατάλειψη? είναι αυτό που έχει σημασία, εκ του αποτελέσματος. Όχι γιατί η ίδια η ιστορία χωλαίνει, αντιθέτως, αλλά γιατί είναι τόσο δυναμική η γραφή σε τούτα τα σημεία, που θα ?λεγε κανείς ότι ξεχνά την όποια εξέλιξη της πλοκής και μένει σ? ένα διαρκές παρόν που κατακλύζει το σύμπαν. Είναι η νουβέλα της Σκαλίδη ιστορία ανθρώπων της διπλανής πόρτας; Σ? ένα πρώτο επίπεδο, η απάντηση θα ήταν ευθαρσώς θετική. Αν το καλοσκεφτούμε, όμως, ίσως αντιληφθούμε ότι πίσω απ? την όποια περιγραφόμενη πραγματικότητα των καθημερινών ανθρώπων, κρύβεται ο ίδιος ο Άνθρωπος. Όχι, σαφώς, στην ολότητά του. Σίγουρα, ωστόσο, ώς ένα σημείο που έχεις την αίσθηση ότι δε σ? αφορά, αλλά δεν μπορείς να κάνεις αλλιώς: θα βουτήξεις κι εσύ μαζί του. Οι επιδράσεις της συγγραφέως ποικίλλουν∙ αμεσότητα και θυμός δανεισμένα απ? τον Μπορίς Βιάν και την Ελφρίντε Γέλινεκ∙ λογική κι ευαισθησία παρμένες απ? τη Βιρτζίνια Γουλφ και ίσως τον Τζ. Ντ. Σάλιντζερ∙ ροκ ρυθμοί κι όμορφη και μαζί εστέτ γλώσσα μιας Ιρέν Νεμιρόφσκυ∙ και κάπου στο βάθος μια κρυμμένη, ενδεχομένως, Μαρία Μήτσορα. Η βουτιά που παλεύει να κάνει η Σταυρούλα Σκαλίδη είναι σαφέστατα από ψηλά. Με ορμή και αποφασιστικότητα διαρρηγνύει τις αναστολές της, αλλά κρατά μια καίρια για τον εαυτό της: την απόσταση από το βιβλίο της. Έχεις την αίσθηση διαβάζοντας ότι η συγγραφέας αποστασιοποιήθηκε από το ίδιο της το βιβλίο προσπαθώντας να μην αποκαλύψει πλήρως την προσωπικότητά της μέσα σ? αυτό. Πράγμα που βεβαίως δικαιολογείται πάραυτα και χωρίς δεύτερη κουβέντα, μιας και είναι μόνο η πρώτη της εκδοτική προσπάθεια. Η Σκαλίδη, τέλος, επιτυγχάνει, πάνω απ? όλα, να χωρέσει σε λίγες μόνο σελίδες κάτι πολύ σημαντικό: την ξεκάθαρη υπόσχεση του συγγραφικού της μέλλοντος. Οψόμεθα! [Η Σταυρούλα Σκαλίδη γεννήθηκε το 1978 στον Άγιο Αδριανό Αργολίδας. Εργάζεται ως δημοσιογράφος/κριτικός λογοτεχνίας στη «Βραδυνή». Η ?Προδοσία και Εγκατάλειψη? είναι το πρώτο της βιβλίο. Μπορείτε να επισκεφθείτε το προσωπικό της ιστολόγιο στο http://stavroulascalidi.blogspot.com] Δημήτρης Αθηνάκης