Ντράιβ Ιν (Μαρία Μαρκουλή)
Η πρωτοεμφανιζόμενη δημοσιογράφος-μουσικοκριτικός των «Νέων» Μαρία Μαρκουλή, με το «Ντράιβ Ιν» κατάφερε να δημιουργήσει ένα σύμπαν ιστοριών όπου το αυτοκίνητο παύει να υπάρχει μόνον ως εργαλείο, αλλά «εξανθρωπίζεται» και παίρνει σάρκα και οστά, μετατρεπόμενο σε ήρωας των είκοσι δύο διηγημάτων που απαρτίζουν τη συλλογή της. Οι παράξενες ιστορίες τής Μαρκουλή περιλαμβάνουν εξίσου παράξενους οδηγούς και συνάμα παράδοξες ιστορίες γύρω απ? αυτούς. Τα διηγήματα έχουν τα πάντα. Πολλή μουσική (ο Έλβις εμφανίζεται κάπου κι αυτός, ή ένα παγκοσμίως άγνωστο συγκρότημα περιφέρεται αδόξως), δολοφονίες (ένας μουσικός σταρ βρίσκεται νεκρός σ? ένα πορτ-παγκάζ), ίντριγκα («Ο θεός στο βενζινάδικο»), καθημερινότητα («Για διαφημιστικούς λόγους», «Απλά μαθηματικά» και «Πλήρες»), μυστήριο (προσοχή στην τελευταία ιστορία «Κι αύριο μέρα είναι», την καλύτερη, κατά τη γνώμη μου, της συλλογής), παραδοξότητες (ένας παπαγάλος διαβάζει πινακίδες καθισμένος στη θέση τού συνοδηγού, «Ο Μπάμπης διαβάζει τις πινακίδες», ή εμφανίζεται στην τηλεόραση ένας εξορκιστής αυτοκινήτων, «Ο εξορκιστής», καθώς κι ένας υπάλληλος του δήμου που αντί να μαζεύει τα σκουπίδια, πηγαίνει και τα πετάει στους κάδους, «Κεράσια στα σκουπίδια»), αλλά και μαθήματα οδηγητικής συμπεριφοράς (μπίνγκο! Πολύ καλή επιλογή να υπονοήσει κάτι τέτοιο, αποφεύγοντας την ίδια στιγμή πλήρως το στείρο διδακτισμό στην «Τύφλα»), καθώς κι ένα σωρό άλλες καταστάσεις που τους ενώνει το αυτοκίνητο. Κι ίσως κάτι ακόμη: το απρόοπτο που περιμένει στη γωνία, ή στη στροφή εν προκειμένω, και είναι έτοιμο να αλλάξει ζωές κι αντιλήψεις χρόνων και χρόνων. Και μάλλον εδώ έγκειται και η κεντρική ιδέα όλων των ιστοριών: στο αναπάντεχο που όλοι περιμένουμε. Το «Ντράιβ Ιν», με ολίγη από Στέφεν Κινγκ, Τζακ Κέρουακ, Κόρμακ ΜακΚάρθι και μαζί λίγο Μένιο Κουμανταρέα πού και πού, αποτελεί ένα κείμενο γραμμένο καταρχήν με ροκ διάθεση. Οι γρήγοροι ρυθμοί σε συνδυασμό με το μυστήριο, την ανακατωσούρα των ηρώων, μια δόση παραίτησης και μαζί ονειροπόλας ή αλαφροΐσκιωτης διάθεσης, συγκλίνουν στο να θεωρήσουμε ότι η συγγραφέας κατάφερε το εξής αξιοπρόσεκτο: να συνθέσει ιστορίες που ταυτίζονται πλήρως με το κεντρικό θέμα που δεν είναι άλλο απ? το αυτοκίνητο. Με λίγα λόγια, η Μαρία Μαρκουλή ταυτοποιεί τη γραφή της στους ρυθμούς και τους ήχους του τετρακίνητου όντος (στις ιστορίες της, πια), επιτυγχάνοντας την αίσθηση της «οδήγησης» κατά την ανάγνωση. Ωστόσο, δύσκολα μπορεί κανείς να παραβλέψει το γεγονός ότι σχεδόν πάντα η ολοκλήρωση των ιστοριών μοιάζει αμήχανη, παρότι ο διαφαινόμενος σκοπός ήταν η κατά ριπάς εξιστόρηση. Εκεί θεωρώ ότι χωλαίνει η συλλογή: στην αδυναμία να οδηγηθεί η συγγραφέας στο να θέσει ένα τέλος που να ικανοποιεί και ταυτόχρονα να δικαιολογεί ή να εξισορροπεί τα όσα προηγήθηκαν σε κάθε ιστορία. Βέβαια, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι είναι η πρώτη εμφάνισή της στη λογοτεχνία, κάτι που δικαιολογεί τέτοια, τουλάχιστον, ατοπήματα. Πάνω απ? όλα όμως, αυτό που μένει μετά την ολοκλήρωση της ανάγνωσης είναι τα αξιοσημείωτα δείγματα της Μαρίας Μαρκουλή για το λογοτεχνικό της μέλλον. Η διαγραφόμενη δυναμικότητα της γραφής της που προσώρας μοιάζει να λανθάνει στο υποδόριο της γραφής της, είναι μια ικανοποιητική υπόσχεση για μελλοντικά της έργα. Κι όπως λέει και στο οπισθόφυλλο κλείνοντας σε όλους μας το μάτι, «Με το πόδι στο γκάζι, το νου στα χιλιόμετρα και το βλέμμα κάθε τόσο στον καθρέφτη ? γιατί ποτέ δεν ξέρεις τι μπορεί να ακολουθεί ?, Ντράιβ Ιν και μην αφήσεις να σε προσπεράσουν»? [Η Μαρία Μαρκουλή γεννήθηκε στην Αθήνα όπου και σπούδασε Γαλλική Φιλολογία. Εργάζεται ως μουσικοκριτικός στην εφημερίδα «Τα Νέα», απ? όταν κέρδισε σ? ένα διαγωνισμό διηγήματος που οργάνωσε η ίδια εφημερίδα. Έχει εργαστεί επίσης σε διάφορα έντυπα και στην τηλεόραση. Το «Ντράιβ Ιν» είναι το πρώτο της βιβλίο] Δημήτρης Αθηνάκης