Ήρθα στη λογοτεχνία από τέσσερις (τουλάχιστον) δρόμους: από τη φυσική (και τη χημεία: τις θετικές επιστήμες), από τις γλώσσες (και την αγάπη για τις λέξεις), από την υπαρξιστική φιλοσοφία (υπό την ευρεία έννοια: από τον υπαρξιστικό ανθρωπισμό), καθώς και από την επιστήμη της ιστορίας. Σ? ένα από τα πρώτα μικρά κινηματογραφικά δοκίμια που έγραψα στη δεκαετία του ?80, στην πρώτη σελίδα σημείωνα μια φράση από το «Αντώνιος και Κλεοπάτρα»: My salad days, when I was green in judgment, cold in blood. Δεν βιαζόμουν καθόλου να μεγαλώσω και να «ωριμάσω» όπως συχνά λένε οι άνθρωποι? οι βιβλιοκριτικοί ιδιαίτερα. Δεν βιαζόμουν για τίποτα. Δεν είχα ― και δεν έχω ― καμιά status anxiety: όταν δεν θα θέλω πια να γράφω βιβλία, απλώς θα σταματήσω. Μέχρι τότε, αν έχω την υγεία μου, ίσως διηγηθώ μερικές από τις ιστορίες που έχω στο κεφάλι μου: οι συγγραφείς είναι χρήσιμοι? εμποδίζουν τον κόσμο να καταστραφεί? φέρνουν στη ζωή πράγματα και πρόσωπα που δεν προϋπήρχαν. Περί τίνος πρόκειται λοιπόν το «Λίγο από το αίμα σου»: πρόκειται για ένα μυθιστόρημα για την Αφρική? επίσης, για μια ιστορία όπου οι ήρωες αναρωτιούνται Τι είναι ο κόσμος; Ο κόσμος: χορευτής, ροζάριο, χείμαρρος, καράβι, ομίχλη, ιστός αράχνης? ο κόσμος είναι αυτό που θέλεις? «μια κουτουλιά με βουβάλι», όπως λέει ο μπάτλερ της οικογένειας ντε Μπιουτ. Έτσι, οι ήρωες του βιβλίου κάνουν ό,τι μπορούν: μερικοί διαβάζουν εντόσθια, άλλοι κάνουν νεκροψίες? οι πολιτισμοί συγκρούονται αλλά διαφέρουν ελάχιστα. Και ο Ευγένιος Σταμπς, που γράφει ένα μυθιστόρημα, περπατάει ακροποδητί για να μην εξαγριώσει το φάντασμα. Η πτώση του ανθρώπου είναι ένας γεγονός που δεν μπορεί να ξεγίνει. Από τις κούρσες ταχύτητας στο Σάρρεϋ μέχρι το Νακούρου και την Εύθυμη Κοιλάδα της Κένυα, οι άγγελοι φοβούνται να διαβούν? ο έρωτας αιμορραγεί? η Λύντια ντε Μπιουτ περιπλανιέται σε μια έρημη χώρα: βλέπει βατράχια στα δέντρα, τα χέρια της μοιάζουν με αχρηστευμένα όπλα? και παρότι στα μάτια του Ευγένιου είναι μια τυραννική Κίρκη, στο τέλος φαίνεται να του λέει «Άξιζα κάτι καλύτερο, ήσουν αγνώμων». Στο μεταξύ, η αυτοκρατορική βρετανική σημαία γίνεται κουρέλι, η πραγματικότητα σκάει πάνω στους λευκούς αποίκους, από τα φλογόδεντρα τα φρεσκοπλυμένα μετά τη βροχή κρέμονται πτώματα. Οι Βρετανοί, απρόσκλητοι στην Αφρική, πρέπει να φύγουν: the party is over! Τη βεβαιότητα και την ανεμελιά διαδέχεται η αιματοχυσία. Δικαιοσύνη θα βρεις στον άλλο κόσμο, σκέφτεται ο Ιερώνυμος ντε Μπιουτ? σ? αυτόν τον κόσμο υπάρχουν νόμοι. ΣΩΤΗ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ Είναι, ίσως, η πρώτη φορά, μετά το «Σάββατο βράδυ στην άκρη της πόλης» (Πόλις 1996), που η Σώτη Τριανταφύλλου παρέδωσε ένα μυθιστόρημα που συνδυάζει ξεκάθαρα και αποτελεσματικά τόσο πολλά διαφορετικά είδη λογοτεχνίας, διατηρώντας, ταυτόχρονα, στο ακέραιο τη γνώριμη, χωρίς εξάρσεις, γραφή της. Εξηγούμαι: στο «Λίγο από το αίμα σου» συνυπάρχουν αρμονικά το ευρωπαϊκό μυθιστόρημα με την παράδοσή του που εδράζεται στις αρχές του προηγούμενου αιώνα -και εξακολουθεί να επηρεάζει τη σύγχρονη λογοτεχνία-, η φιλοσοφική και κοινωνιολογική διάσταση των campus novels, χωρίς να διακρίνεται κάτι τέτοιο εκ πρώτης όψεως, καθώς και ο ποιητικός στοχασμός που μοιάζει να απασχολεί τη συγγραφέα, δεδομένων κάποιων από τα τελευταία της βιβλία, όπως το «Πιτσιμπούργκο» (Αιγέας 2006), η «Συγχώρεση» (Πατάκης 2004) ή και η «Φυγή» (Μελάνι 2004). Κρύβεται, όμως, και κάτι ακόμα στο τελευταίο της μυθιστόρημα: η διάθεση να εντάξει στη γραφή της το εφηβικό μυθιστόρημα, μια γραφή της αθωότητας, λέξεις και λόγια που βρίσκονται εκεί ως να απευθύνονται στο εφηβικό κοινό, χωρίς την ίδια στιγμή να υποπίπτουν σε στείρο διδακτισμό. Η αγγλική αριστοκρατία (με όλες τις μανίες και τις εμμονές), η ίδια η κατακτημένη Αφρική (χωρίς εμμονές αυτή, άγρια και αβοήθητη συνάμα), ο Β? Παγκόσμιος Πόλεμος που, ενώ βρίσκεται στο φόντο φαινομενικά, λειτουργεί καταλυτικά -περισσότερο ως ιδέα παρά ως γεγονός-, στους χαρακτήρες του μυθιστορήματος, συνιστούν, κατ? αρχήν, το ιστορικό πλαίσιο στο «Λίγο από το αίμα σου». Με την Αφρική έχει ασχοληθεί και ο Βασίλης Αλεξάκης στο έργο του «Ξένες λέξεις» (Εξάντας 2003). Το μυθιστόρημα αυτό έχει το χαρακτήρα οδύσσειας με σχεδία τις λέξεις, ειδικά το λεξικό των σάνγκο, όπου ένας «εξερευνητής» βυθίζεται στην αφρικανική ήπειρο και το λαό της, έστω και αποσπασματικά. Ο Αλεξάκης, όμως, στο βιβλίο αυτό χρησιμοποιεί μια απλοϊκή γραφή δίχως, κρίνοντας εκ του αποτελέσματος πάντα, να διυλίζει το υλικό του στην προσπάθεια περιγραφής της ουσίας της Αφρικής και του αληθούς της γίγνεσθαι και είναι. Απ? την άλλη, η Σώτη Τριανταφύλλου με το «Λίγο από το αίμα σου» καταγράφει με ξεκάθαρη λογοτεχνική γραφή όλα τα παραπάνω, γνωρίζοντας συγχρόνως το «καταλαβαίνω» σε τέτοια θέματα του ελληνικού, κατ? αρχάς, αναγνωστικού κοινού, κάτι που πρέπει να αποδώσουμε, σίγουρα, και στον Βασίλη Αλεξάκη. Στη συνέχεια, η υψηλή ευγένεια του χαρακτήρα του Ευγένιου Σταμπς, σε αντιδιαστολή με την αφέλεια του πατέρα του Ρόναλντ, και την υποβόσκουσα ελαφράδα της αδερφής του Μπέθανυ, και όλα αυτά σε συνδυασμό με το μεγαλεπήβολο ανθρώπινο ιδανικό που φαίνεται να εκφράζει ο Ιερώνυμος ντε Μπιουτ ?σε αντιδιαστολή, κι αυτός, με την οικογένειά του-, με μια δόση εστέτ ελιτισμού είναι η αλήθεια, καθιστούν το «Λίγο από το αίμα σου» μια λογοτεχνική κατάθεση που στοχεύει εμφανώς στην αφαίρεση. Εξηγούμαι και πάλι: μπορεί η Σώτη Τριανταφύλλου, στη γνωστή της προσπάθεια να παραδώσει ένα μυθιστόρημα που δεν αφήνει καμιά αμφιβολία για την ιστορία και τους ήρωές της, να καταγράφει πλήρως όλο το ιστορικό και συναισθηματικό πλαίσιο του μύθου της, ωστόσο τα αφαιρετικά υλικά που χρησιμοποιεί έγκεινται στη λογοτεχνική της πρόταση που, τώρα, ανανεώνεται: η ιστορία φτιάχνεται από ανθρώπους (όπως, εξάλλου, και οι ιδέες), οι ίδιοι οι άνθρωποι, όμως, αντιγράφουν την ίδια τους τη ζωή, η οποία τους ξεπερνά όχι γιατί έχουν χάσει τον έλεγχο, αλλά γιατί ο εφησυχασμός σε οποιαδήποτε δημιουργία που μας αφορά, καθίσταται τροχοπέδη εξέλιξης. Αν αυτό υπονοείται στο «Λίγο από το αίμα σου», τότε η αφαίρεση (το έρμα, θα λέγαμε ενδεχομένως) παίρνει το εξής σημαίνον χαρακτηριστικό: ο άνθρωπος υπάρχει μόνον ως συνάνθρωπος, και καλά θα κάνει να το βάλει αυτό καλά στο μυαλό του αυτό? Ό,τι εξωανθρώπινο μπορεί να μην είναι απαραίτητα εξωγήινο, είναι όμως αναγκαία καταπιεστικό. Γιατί, πολύ απλά, ο κόσμος δημιουργήθηκε για να καταπιέσει τους δημιουργούς του? «?ο κόσμος είναι όπως είσαι εσύ ο ίδιος». Δημήτρης Αθηνάκης