Ημερολόγια Χρήσης (K. Ματσούκας)
«Τώρα, περασμένα 30, μετέθετε το συμβατικό όριο της ωριμότητας ταξιδεύοντας. [?] Ταξίδευε λοιπόν με κάθε ευκαιρία, μηχανευόμενος προσχήματα για να φτάνει κάθε φορά μακρύτερα από τον επίσημο προορισμό του.» [Απόσπασμα από το βιβλίο] Αυτός είναι ο ήρωας του Κωνσταντίνου Ματσούκα στο βιβλίο του «Ημερολόγια Χρήσης». Ένας τριαντάρης διανοούμενος που πέφτει ολόκληρος στον σκληρό κόσμο των ναρκωτικών με φόντο τη σημερινή Αθήνα. Ο συγγραφέας αποφασίζει να καταγράψει, λογοτεχνική συμβάσει, σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση το ημερολόγιο αυτού του ανθρώπου σε ποιητική μορφή, που συνδυάζει την ποιητική γλώσσα με την ποιητική σκέψη. Στη σύγχρονη Αθήνα, λοιπόν, ο κόσμος των ναρκωτικών, των βαριών ναρκωτικών μάλιστα, αναδύεται μέσα από τις καταγραφές ενός ανθρώπου όχι ως τρίτου ματιού, αλλά ως μέλους, ολοκληρωμένου ούτως ειπείν, αυτού του κύκλου, ενός ήρωα που εισάγεται σ? αυτόν τον κόσμο και αφομοιώνεται πλήρως. Αυτή η αφομοίωση οδηγεί στην αλλοίωση χαρακτηριστικών, σκέψεων, προτεραιοτήτων, επαφών, σχέσεων, και, τελικά, σε μια αλλοίωση του ίδιου του τού ψυχισμού. Μάταιες -ή μη- αναζητήσεις της «δόσης», λυκοφιλίες, παραβατικότητα, οράματα, αποτοξίνωση και επάνοδος στη ναρκομανία, ξανά αποτοξίνωση και τελικά επιβίωση. Αυτά είναι τα βασικά κομμάτια των «Ημερολογίων Χρήσης», με τον έρωτα να βρίσκεται κάπου στο βάθος, με το αέναο δόσιμο ενός ανθρώπου σε έναν άλλον, το οποίο μπορεί πολλές φορές να προκαλέσει την αιδώ, την τροχοπέδη στη συνέχιση των καταχρήσεων, μπορεί να αποτελέσει και τον λόγο επιβίωσης. Η ποιητική γλώσσα και η πανταχού παρούσα ποιητικότητα των «Ημερολογίων Χρήσης» είναι το μεγαλύτερο προτέρημα του Κωνσταντίνου Ματσούκα. Χωρίς φανταχτερά, λεξιλογικά πυροτεχνήματα, με λόγο απλό και μετρημένο, λιτό και πλήρη ψυχικού βάθους, ο συγγραφέας μεταφέρει ολοζώντανες μπροστά μας τις εικόνες του κόσμου της ναρκομανίας, και, συνεκδοχικά, του κόσμου οποιασδήποτε μανίας. Διαβάζοντας, ο αναγνώστης έχει την αίσθηση ότι ο υπότιτλος του βιβλίου αυτού θα μπορούσε να είναι «Εγχειρίδιο μη ? Χρήσης». Διατρέχοντας τον κόσμο αυτόν που ο Ματσούκας περιγράφει, μέσω των στοιχείων του που αποδίδει κατά τον τρόπο που περιέγραψα παραπάνω, έχει κανείς την αίσθηση ότι κρατά στα χέρια του, απ? τη μια, μια πολλά υποσχόμενη λογοτεχνική γραφή, και, απ? την άλλη, ένα κείμενο (ας μου επιτραπεί: μανιφέστο) που βρίθει αληθειών που η σημερινή, συντηρητική και φοβισμένη, κοινωνία (μας) προσπαθεί να κρύψει πίσω απ? το ατροφικό της δάχτυλο. Τα «Ημερολόγια Χρήσης» είναι ακριβώς η αποκάλυψη ενός περιβάλλοντος, μιας μανιώδους κατάστασης, που πιστεύουμε ότι «συμβαίνει μόνο στους άλλους, κάπου μακριά απ? την οχυρωμένη εστία μας». Ο Κωνσταντίνος Ματσούκας όμως δεν κρύβεται πίσω από τα λεγόμενα ταμπού? αντιθέτως, μιλά ευθέως, ολοκληρωμένα και ποιητικά την ίδια στιγμή, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου, παραδίδοντας ένα ποιητικό ημερολόγιο επιβίωσης? μια επιβίωση όχι απ? τα ίδια τα ναρκωτικά μόνο, αλλά επιπλέον απ? τις μανίες και τις αποφάσεις που οδηγούν με μαθητική ακρίβεια στο «χάσιμο» του εαυτού. Εκεί που τα «Ημερολόγια Χρήσης» χωλαίνουν, είναι τα ελάχιστα σημεία που επαναλαμβάνονται με τον ίδιο τρόπο, που μπορεί, αφενός, να είναι το τέχνασμα του Ματσούκα για την περιδίνηση και τον φαύλο κύκλο που μπορεί ένας ναρκομανής να περιπέσει, αλλά, αφετέρου, είναι τόσο έντονες οι αναφορές, με αποτέλεσμα η επανάληψη απλώς να επαναφέρει στην επιφάνεια στοιχεία που αποτελούν ίσως ενδείξεις συγγραφικής αμηχανίας. Τα «Ημερολόγια Χρήσης» του Κωνσταντίνου Ματσούκα είναι ένα ποιητικό βήμα που προτείνει την αποδραματοποίηση και συνάμα την απομυθοποίηση των ναρκωτικών με απόλυτο σκοπό τη λύση του μεγάλου αυτού σύγχρονου προβλήματος. Επιτυγχάνει να μανιφεστάρει εναντίον της τερατοποίησης της ναρκομανίας στοχεύοντας στις πραγματικές και ουσιώδεις λύσεις για χάρη των επερχόμενων γενεών που πρέπει παντί τρόπω να αποφύγουν την καταστροφή? μια καταστροφή που προέρχεται από οποιουδήποτε είδους μανίες? [Γεννημένος στην Αθήνα, ο Κωνσταντίνος Ματσούκας έχει ζήσει και σπουδάσει στις Η.Π.Α., στην Ελλάδα και στην Αυστραλία, όπου έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ. Έχει δουλέψει μεταξύ άλλων σαν επίκουρος καθηγητής φιλοσοφίας (tutor), ακαδημαϊκός ερευνητής, μεταφραστής/διερμηνέας, εκφωνητής ειδήσεων και αρθρογράφος. Επίσης, τα τελευταία είκοσι χρόνια ζωγραφίζει υφάσματα.] Δημήτρης Αθηνάκης