Το χαστούκι (Χρήστος Τσιόλκας)
Με ένα δυνατό «χαστούκι»βρέθηκε στον κέντρο της δημοσιότητας, στη μεγάλη λίστα του Man Booker Prize 2010 και ψηλά στις παγκόσμιες λίστες των ευπώλητων. Μία σφαλιάρα που χαρακτηρίζει όχι μόνον το θέμα του μυθιστορήματός του αλλά και τον θαρραλέο τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει ο Χρήστος Τσιόλκας την λογοτεχνία και τον κόσμο γύρω του. Ο Χρήστος Τσιόλκας γεννήθηκε το 1965 και σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης παίρνοντας πτυχίο Arts Degree. Διάβαζε πολύ και αναφέρει ως συγγραφείς που τον επηρέασαν τους Ντοστογιέφσκι, Τολστόι, Καζαντζάκη, Φόκνερ, Μέϊλερ, Βόνεγκατ, Ροθ, Φουέντες. Το 1995 εξέδωσε με επιτυχία το πρώτο του μυθιστόρημα, το Loaded, που γυρίστηκε ταινία από την ΄Αννα Κόκκινος με τίτλο Head on. Τον γνωρίσαμε κι εμείς΄ μέσα από την ταινία και την ελληνική έκδοση του βιβλίου «Κατά μέτωπο» (Οξύ, 1999), τον «ʼνθρωπο του Ιησού» (Οξύ, 2001), την «Πεθαμένη Ευρώπη», το 2005 με το οποίο κερδίζει το βραβείο Age Book of the Year, της εφημερίδας Age. Η «Πεθαμένη Ευρώπη» (Printa 2010) έκανε σχετική αίσθηση και στη χώρα μας με ήρωα έναν νεαρό Αυστραλό φωτογράφο, τον Ισαάκ, που ταξιδεύει σε μια Ευρώπη διαψευσμένη από τις ιδεολογίες και τα φαντάσματα του παρελθόντος. Ο Τσιόλκας κατέβηκε άφοβος στον λογοτεχνικό στίβο, έχοντας δώσει πρώτα τις προσωπικές του μάχες με την κοινότητα και τους γονείς του. Δεν ήταν άλλωστε εύκολο αφού οι γονείς του ήρθαν μετανάστες από την Ελλάδα μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και δούλεψαν βιομηχανικοί εργάτες. Παρά την αριστερή πλευρά της μητέρα του, υπερίσχυσε το ελληνικό μοντέλο διαπαιδαγώγησης: πατέρας-αφέντης και υπερπροστατευτική μητέρα. Συνεργάστηκε με συγγραφείς και ηθοποιούς, έχοντας στο ενεργητικό του 6 θεατρικές δουλειές και 2 σενάρια. Με τον Σπύρο Οικονομόπουλο ανέβασαν το Non Parlo di Salo που αναφερόταν στη λογοκρισία που υπέστη η ταινία «Σαλό» του Παζολίνι στην Αυστραλία τη δεκαετία του ενενήντα. ʼλλες του δουλειές με εικαστικούς διαπραγματευόταν θέματα εξορίας και μετανάστευσης. Αριστερός, ομοφυλόφιλος, ακτιβιστής, ο Χρήστος Τσιόλκας στοχάζεται πάνω στην καταγωγή του, στην οικογένεια, στην πολιτική, στις κοινωνικές μεταμορφώσεις, ξεφεύγοντας από τα στενά όρια της Μελβούρνης και ανοίγεται ως συγγραφέας του κόσμου, δίνοντας ελπίδες στην Αυστραλία για μια αναγέννηση της δικής της λογοτεχνίας, μιας χώρας που έχει μόνον ένα Νομπελίστα, τον Πάτρικ Γουάιτ (1973) και τον, διπλοβραβευμένο με Booker, Πήτερ Κάρεϊ, και συνυποψήφιό του στην μεγάλη λίστα για το φετινό Booker Prize. Το μυθιστόρημα Το χαστούκι είναι διαιρημένο σε οκτώ κεφάλαια, κάθε ένα φέρει το όνομα ενός χαρακτήρα σε μια έκταση πενήντα έως εξήντα σελίδων. Οι ήρωές του σχετίζονται με ένα φαινομενικά απλό γεγονός που διαδραματίζεται στο πρώτο κεφάλαιο, του Έκτορα . Στο μπάρμπεκιου, που οργανώνουν ο Ελληνοαυστραλός ΄Εκτορας και η η Αγγλο-Ινδή γυναίκα του Αίσα, ο φιλοξενούμενος τετράχρονος Χιούγκο, καυγαδίζει με τα άλλα συνομήλικα παιδιά. Ο πεισματάρης και κακομαθημένος μικρός, ξεσηκώνει τον κόσμο και, όταν επεμβαίνει ο εξάδελφος του Έκτορα, ο Χάρη , Αυστροελληναράς και ρατσιστής τύπος, τα βάζει και μ αυτόν. Ο Χιούγκο τρώει μια σφαλιάρα, καθόλου αμάθητη για τα ελληνικά γονίδια του Χάρι, αλλά εντελώς αντίθετη στην λογική της μητέρας του μικρού, της Αυστραλέζας Ρόζι, που ακόμη τον θηλάζει. Ο μικρός ηρεμεί στο βυζί της μάνας του και γυρίζει και λέει του Χάρι , σαν ένα σεληνιασμένο ή μάλλον φανατισμένο από την εγωκεντρική ανατροφή του παιδί «Κανείς δεν δικαιούται να αγγίξει το σώμα μου, χωρίς την άδειά μου». Η Ρόζι με τον αλκοολικό σύζυγό της αρπάζουν το παιδί και φεύγουν απειλώντας με μήνυση την οποία σύντομα θα καταθέσουν. Μέχρι την στιγμή του χαστουκιού, στην σελίδα 40, έχουμε συναντήσει σταδιακά και τους υπόλοιπους συγγενείς και φίλους, ήρωες του μυθιστορήματος, ξεκινώντας με τον ερωτομανή Έκτορα, που έχει σχέση με την έφηβη Κόνι. Μαθαίνουμε τις σκέψεις του, τον άκρατο ερωτισμό του, τις μυτιές κόκας που σνιφάρει, αλλά και την πραγματική εκτίμηση που τρέφει για την γυναίκα του, την αγάπη για τους γονείς του, με τους οποίους μιλάει ελληνικά, ενώ πολύ τακτικά χρησιμοποιεί την διεθνώς κατοχυρωμένη προσφώνηση malaka. Καθώς σταδιακά περνάμε από τον έναν ήρωα στον άλλο, από τον Έκτορα στην Ανούκ, που είναι φίλη της Αίσα και της Ρόζι, στην ορφανή Κόνι με τον νεαρό gay φίλο της Ρίτσι, που κάνουν babysitting στον «δαρμένο» Χιούγκο, αναδύονται οι ζωές και η καθημερινότητά τους. Το συμβάν με το χαστούκι, δεν αναδιατυπώνεται σε μια τύπου Ρασομόν αφήγηση, όπως λάθος γράφεται σε κριτικές, αλλά η δράση κλιμακώνεται χρονολογικά προς τα μπρος, μια σκυταλοδρομία χαρακτήρων και περιστατικών. Κάθε χαρακτήρας αναδιπλώνεται μέσα από μια τριτοπρόσωπη, ελεύθερη αφήγηση, υιοθετώντας διαφορετικό τόνο και ύφος-κάτι που ορθά μεταφέρει και η μετάφραση του Βασίλη Κιμούλη. Κάθε προσωπική ενότητα, ενώ εμπεριέχει αναφορές που στο περιστατικό της σφαλιάρας, διατηρεί μια άτυπη μυθιστορηματική αυτονομία όπου κάθε χαρακτήρας εκθέτει επιπλέον τα δικά τους ζητήματα, γίνονται αναδρομές στο παρελθόν και μεταλλάσσεται μέσα από μια συγκεκριμένη αποκαλυπτική στιγμή ενώ παντού υπάρχει και μια ισχυρή δόση περιγραφικού σεξ. Κι ενώ στο μυθιστόρημα, διαγράφεται ένας άκρατος, προκλητικός ρεαλισμός, από κάτω υποβόσκει η επιθυμία για ανθρώπινη επικοινωνία, για ομαδικότητα, για επανασύνδεση των κοινωνικών πυρήνων. Με την ωριμότητα του ανοιχτόμυαλου συγγραφέα, ο Τσιόλκας θέλει να αποδεχτεί την κοινωνία της εποχής του με τις αδυναμίες και τις συγκρούσεις της, με το Καλό και το Κακό να συνυπάρχουν, έστω και αν χρειαστεί να επαναπροσδιοριστούν ορισμένοι ηθικοί κώδικες. Ίσως γι αυτό το μυθιστόρημα συζητιέται, αγαπιέται αλλά και απορρίπτεται παντού με τόσο πάθος, πέρα από την λογοτεχνική του εμβέλεια. Με επίκεντρο τον άνθρωπο μεταφέρει ένα αισιόδοξο μήνυμα μέσα σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμου Το "Χαστούκι" περιλαμβάνεται και στα Λογοτεχνικά Σεμινάρια με θέμα "Το μυθιστόρημα στον 21ο αιώνα" στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σερρών και θα παρουσιαστεί στις 11 Απριλίου 2011. ΝΕΑ, βιβλιοδρόμιο Σάββατο 27 Νοεμβρίου 2010 Θεόδωρος Γρηγοριάδης