Χαρισματική, σεμνή και προικισμένη, με σπάνια πνευματικότητα, βραβευμένη με το Νόμπελ Ειρήνης (2004) και χωρισμένη μητέρα τριών παιδιών, η Oυανγκάρι Mούτα Mαατάι (Wangari Muta Maathai) διηγείται τη συναρπαστική ζωή της ως πολιτική ακτιβίστρια, φεμινίστρια και μάχιμη περιβαλλοντολόγος «Γεννήθηκα την 1η Απριλίου 1940 στο μικρό χωριό Ιχίτε, στα κεντρικά υψίπεδα της τότε Βρετανικής Κένυας. Ήμουν το τρίτο από έξι παιδιά στην οικογένειά μου, και το πρώτο κορίτσι μετά από δυο γιούς. Οι παππούδες μου και οι γονείς μου είχαν κι αυτοί γεννηθεί στην περιοχή κοντά στην πρωτεύουσα της επαρχίας, το Νιέρι, στους πρόποδες της Οροσειράς Αμπερντέαρ. Προς το βορρά, ορθώνεται μεγαλόπρεπο το Όρος Κένυα. Δυο βδομάδες μετά την αρχή της mbura ya njahi, της «εποχής των έντονων βροχών», η μητέρα μου με γέννησε στο σπίτι μας, μια παραδοσιακή καλύβα χωρίς ηλεκτρικό και τρεχούμενο νερό». Και όχι μόνον αυτό: τότε η ζωή ενός άντρα άξιζε περίπου τριάντα γίδια, αυτή μιας γυναίκας ή ενός παιδιού ακόμη λιγότερο. Παρόλα αυτά μεγάλωσε σε ένα ασφαλές περιβάλλον που τη βοήθησε να κάνει όνειρα και να είναι δημιουργική και να χρησιμοποιεί τη φαντασία της. Από μικρή αγάπησε τη φύση καθώς το χωριό της ήταν δίπλα στο δάσος, ένας τόπος γεμάτος άγρια ζώα. Πολλές φορές περπατούσε με το φόβο των λεοπαρδάλων. Καλλιέργησε τη γη, την αγάπησε όσο τίποτε στον κόσμο. Στάθηκε τυχερή και πήγε σχολείο, πρώτα στο δημοτικό του χωριού της, ύστερα γυμνάσιο στο οικοτροφείο της Αγίας Καικιλίας των Ιταλίδων καλογραιών και τέλος στο καθολικό λύκειο Λορέτου-Λιμούρου, στο Ναϊρόμπι. Έμαθε τέλεια αγγλικά αλλά μέχρι και σήμερα πιστεύει ότι οι μητρικές γλώσσες είναι ανεκτίμητες και φορείς πολιτισμού, γνώσης, σοφίας και ιστορίας. Όταν απελευθερώθηκε η Κένυα, η νέα, ανεξάρτητη χώρα θα χρειαζόταν μορφωμένους άντρες και γυναίκες που θα καταλάμβαναν θέσεις-κλειδιά στην κυβέρνηση. Χάρη σ? ένα αμερικανικό πρόγραμμα υποτροφιών για Αφρικανούς φοιτητές, γνωστό σαν «Αερογέφυρα Κένεντι», η Ουανγκάρι, βρέθηκε το 1960 σ? ένα καθολικό κολέγιο, στο Άτσισον του Κάνσας, και κατόπιν στο πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ, όπου σπούδασε βιολογία και χημεία. Επιστρέφοντας, μετά από έξι σχεδόν χρόνια, στην ήδη ανεξάρτητη Κένυα, η Ουανγκάρι θα βρεθεί αντιμέτωπη με τις προκαταλήψεις μιας ανδροκρατούμενης κοινωνίας, θα πρωτοστατήσει στον αγώνα για τα ανθρώπινα δικαιώματα, θ? αναμιχθεί στην πολιτική, θα πολιορκηθεί μες στο ίδιο της το σπίτι και θα συρθεί στα δικαστήρια και στις φυλακές, χωρίς να πάψει ποτέ να υπερασπίζεται τα δικαιώματα των γυναικών, των φτωχών και των αδικημένων. Ήταν η πρώτη γυναίκα στην ανατολική και κεντρική Αφρική που πήρε διδακτορικό και όμως αυτό πέρασε τότε απαρατήρητο. Θα ιδρύσει το «Κίνημα της Πράσινης Ζώνης» (www.greenbeltmovement.org), το οποίο, μέσω δικτύων γυναικών της υπαίθρου, που ήξεραν να φυτεύουν σπόρους και αν τους παρακολουθούν να βλασταίνουν σε όλη τους τη ζωή. Φύτεψαν από το 1977 περισσότερα από τριάντα εκατομμύρια δέντρα σε όλη την Κένυα. Το 2002 θα εκλεγεί στο κοινοβούλιο της χώρας της, και το 2003 θα διοριστεί υφυπουργός Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων στην κυβέρνηση που προέκυψε από τις πρώτες πραγματικά ελεύθερες εκλογές. Η παγκόσμια αναγνώριση του ανθρωπιστικού και οικολογικού της έργου θα έρθει με το Νόμπελ Ειρήνης το 2004. Το βιβλίο της «Αλύγιστη»-κατόπιν δικής της απαίτησης- έχει τυπωθεί σε χαρτί χωρίς χλώριο, ανακυκλωμένο 100%, κι έχει πιστοποιηθεί από τον ανεξάρτητο διεθνή οργανισμό Forest Stewardship Council («Συμβούλιο Διαχείρισης Δασών»), που δραστηριοποιείται σε 45 χώρες, προωθώντας την υπεύθυνη και φιλική προς το περιβάλλον διαχείριση των δασών. Η ζωή της είναι υπόδειγμα επιμονής και επιτυχίας, υπερπήδησης κάθε φυλετικού και κοινωνικού εμποδίου στην επιτέλεση των ευγενικών στόχων. Θεόδωρος Γρηγοριάδης