«Για μένα η Αίγυπτος δεν είναι μονάχα ένα κομμάτι γης η Αίγυπτος γέννησε τον πολιτισμό. Στην ιστορία της ανθρωπότητας είναι η μάνα χώρα και, ό,τι κι αν της συμβεί, αυτό θα της εξασφαλίσει ιδιαίτερη εκτίμηση και σεβασμό μεταξύ των εθνών-έτσι ακριβώς όπως τα παιδιά οφείλουν στους γονείς, ακόμη και αν τους ξεπεράσουν σε πλούτο, μόρφωση και ισχύ Η Αίγυπτος έχει τον αρχαιότερο πολιτισμό όλοι οι λαοί πέρασαν από εδώ, ο ένας ύστερ? απ? τον άλλον. Μετά τους Φαραώ ήρθαν οι Πέρσες, κατόπιν οι Έλληνες, έπειτα οι Ρωμαίοι και οι Άραβες, και ούτω καθεξής. Η κοιλάδα του Νείλου έγινε ένα παγκόσμιο βιβλίο, στο οποίο έχουν υπογράψει όλοι οι πολιτισμοί, αφήνοντας το στίγμα τους». (Ναγκίμπ Μαχφούζ, «Η δική μου Αίγυπτος», Συνομιλίες με τον Μοχάμεν Σαλμάουι, Φωτογραφίες του Ζιλ Περέν, Μετάφραση Μάγδα Κλαυδιανού, Εκδόσεις Ψυχογιός 1998) Ο Ναγκίμπ Μαχφούζ είναι ό,τι ο Νίκος Καζαντζάκης για τους Έλληνες και ο Μπαλζάκ για τους Γάλλους. Βραβεύτηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1988-πρώτη φορά που δόθηκε το Νόμπελ σε Άραβα συγγραφέα. Γέννημα θρέμα της Αιγύπτου, γεννήθηκε στην συνοικία ελ-Γκαμαλίγια του Καίρου και άρχισε να γράφει μυθιστορήματα από έφηβος, στην αρχή ιστορίες που διαδραματίζονται στην αρχαία Αίγυπτο, επηρρεασμένος από τα κλασικά ιστορικά μυθιστορήματα. ?Η δική μου Αίγυπτος? είναι μια συλλογή συνομιλιών ανάμεσα στον συγγραφέα και τον Μοχάμεντ Σαλμάουι, επίσης συγγραφέα και αρχισυντάκτη της εφημερίδας ?Αλ-Αχράμ?, και συνοδεύονται από τις φωτογραφίες του Ζιλ Περέν. Οι συζητήσεις των δύο αντρών καλύπτουν όλο το φάσμα της πορείας του Μαχφούζ, από τις αναμνήσεις της παιδικής ηλικίας μέχρι τις μέρες μας, στα βαθιά του γεράματα. Ακούγονται απόψεις που αφορούν το Θεό, τη γνώση, την Ιστορία. Βαθύτατα θρησκευόμενος ο Μαχφούζ και ταπεινός υπηρέτης της ανθρώπινης ψυχής, έχει κατορθώσει αυτό που ελάχιστοι συγγραφείς της μεταμοντέρνας εποχής μπόρεσαν: να υπερασπιστεί τις ανθρώπινες αξίες χωρίς να τις εκθέσει ως λογοτεχνικά ευρήματα. Οι διάλογοι αυτοί, ανεξάρτητα από την πρόθεση του αναγνώστη να ενσκήψει στο πολύτομο έργο του Μαχφούζ (40 μυθιστορήματα), αποτελούν ανάγνωσμα της ηθικής στάσης ενός ανθρώπους που τάχθηκε στο πλευρό του λαού του, διακινδυνεύοντας για τις θέσεις του και την ίδια τη ζωή του, αν θυμηθούμε τη δολοφονική απόπειρα εναντίον του από φανατικούς μουσουλμάνους το 1994. Λόγω της στάσης του στη διαμάχη της Αιγύπτου με το Ισραήλ-υπέρμαχος τότε του διαλόγου-τα βιβλία του απαγορεύτηκαν στις χώρες της Μέσης Ανατολής. Ο Μαχφούζ πήρε θέση σε επίμαχα θέματα, όπως αυτό των δανέζικων γελοιογραφιών, που ταλάνισε τις σχέσεις ανατολής και δύσης, ζητώντας τον σεβασμό από τους δυτικούς για τα ιερά σύμβολα των Αράβων. Έχει γράψει περισσότερα από 40 μυθιστορήματα ενώ το πιο διάσημο έργο του είναι η ?Η Τριλογία του Καϊρου?. Γράφτηκε τη δεκαετία του ?50 και παραμένει το πιο αναγνωρίσιμο έργο του. Κάθε τόμος φέρει το όνομα ενός δρόμου της συνοικίας Γκαμαλίγια όπου και διαδραματίζεται. Πρόκειται για μια οικογενειακή εξιστόρηση που καλύπτει τρεις γενιές και εξαπλώνεται από τις αρχές του πρώτου παγκοσμίου πολέμου μέχρι το 1950, τότε που εκδιώχθηκε από το θρόνο του ο Βασιλιάς Φαρούκ. Είναι ένα έργο με πολλούς ζωντανούς χαρακτήρες, λεπτομερείς περιγραφές χώρων και περιστατικών που θυμίζουν τα μυθιστορήματα του 19ου αιώνα που διάβασε συστηματικά ο συγγραφέας. Ρεαλιστικό, ιστορικό, κοινωνικό, χωρίς λογοτεχνικούς πειραματισμούς, λάμπει μέσα στην καθαρότητα του λόγου και των ουμανιστικών προθέσεων του συγγραφέα κι ας δείχνει παλιομοδίτικο. Μάλιστα, πολλοί ταυτίζουν τον ανήσυχο γιο της οικογένειας, τον Καμάλ, με τον ίδιο τον Μαχφούζ. Το πατριαρχικό οικογενειακό μοντέλο, ο τρόπος επιλογής του συζύγου, η υποτακτική θέση της γυναίκας, η δομή της βαρυσήμαντης αραβικής οικογένειας ίσως ξενίσουν τα δυτικά μας ανακλαστικά. Η τριλογία μεταφράστηκε στα αγγλικά, τη δεκαετία του 90, με πρωτοβουλία της Ζακλίν Ωνάσση. Οι εκδόσεις Ψυχογιός έχουν ήδη μεταφράσει στα ελληνικά τα μισά περίπου μυθιστορήματα του Αιγύπτιου συγγραφέα. Ο Ναγκίμπ Μαχφούζ, συγγραφέας των υψηλών ιδεών, ο εχθρός των κίβδηλων, πέρασε στην αιωνιότητα.