ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΜΕΡΑ ΠΟΙΗΣΗΣ ΤΕΤΑΡΤΗ 21 ΜΑΡΤΙΟΥ Η εφετινή Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης θα εορταστεί σε διαφορετικά σημεία της χώρας και με πολλές εκδηλώσεις. Μία από αυτές θα γίνει στο Μουσείο Μπενάκη, στην Αθήνα, στο κτίριο της οδού Πειραιώς, την Τετάρτη, 21 Μαρτίου 2007, στις 7:30 μ.μ. Σαράντα ποιητές επί σκηνής θα διαβάσουν διαδοχικά τα ποιήματά τους δημοσιευμένα στο 9ο τεύχος του περιοδικού (δε)κατα. Από το αφιέρωμα του περιοδικού επιλέξαμε κι εμείς τα παρακάτω ποιήματα για την ημέρα αυτή: ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ: Το αηδόνι και το γεράκι Άκου, ω γεράκι, το φτωχό αηδόνι. Τη ζωή μου την εξουσιάζεις, όπως και τούτο το πέταγμα μέσα στα σύννεφα όπου δεν έφτασα ποτέ. Μα άκουσέ με. Από τις γαλήνιες, μυστικές πηγές της φύσης έβγαινε ένα καλοσυνάτο πνεύμα, και μέσα μου ένα ολόιδιο συναντούσε. Το σμίξιμο γινόταν τραγούδι όπως η φυλλωσιά του φιλόξενου δέντρου, όπως τ? αστέρια που έλαμπαν από ψηλά. Η ομορφιά όλων όσα τριγύρω μου απλώνονταν με συγκινούσε, και αρμονία αποκτούσε. Σ? έβλεπα να ?ρχεσαι καταπάνω μου, και ο φόβος μου νικήθηκε από το υπέροχο πέταγμά σου, το γρήγορο και μεγαλοπρεπές, που το θαύμαζα σαν δώρο θεϊκό. Μα την ίδια στιγμή, από ένα απροσμέτρητο βάθος, μέσα μου σπαρταρούσαν τραγούδια για τη θλίψη ενός ρόδου σκορπισμένου από τον άνεμο. Εγώ άρχιζα να τα τραγουδώ, εγώ, που όταν έπεφτε ο κεραυνός ένιωθα τα φυλλοκάρδια μου να τρέμουν, κουρνιασμένο στην τρυφερή φυλλωσιά. Άσε με να ζήσω λίγο, τόσο μόνον όσο ν? ακουστεί στον γαλήνιο αιθέρα και στ? αυτιά σου ο θησαυρός που κρύβω μέσα μου. Αυτό που μέλλει να γεννηθεί, μην το σκοτώνεις. Στα λόγια τούτα το γεράκι χαλάρωσε το αρπακτικό του νύχι και με το άλλο έγνεψε φιλικά στ? αηδόνι, που μόλις ξεψύχησε. Επίγραμμα στην Alice Ward Τούτα τα ρόδα, ευγενεστάτη μου, με γαλήνια όψη θαύμασέ τα στα πόδια σου ριγμένα, μα όπως για χάρη σου ανθίζουν από το πλούσιο χώμα της πατρίδας μου έτσι χαρούμενα από μέσα μου αναβλύζει η ελπίδα της ανάρρωσής σου, και καθώς φθάνει μαζί με τον Απρίλη βλέπω στην πόρτα σου ν? αφήνει μυρωμένο ένα φιλί. (Μετάφραση από τα ιταλικά: Βασίλης Ρούβαλης.΄ Εχει εκδώσει διηγήματα και ποιήματα, ενώ διευθύνει το ηλεκτρονικό περιοδικό «poema» www.e-poema.eu) Τίτος Πατρίκιος: Ιστορία του Σίσυφου Το είδε κι έμεινε άναυδος αδύνατο να πιστέψει πώς το πέτυχε ? ύστερα από τη χιλιοστή προσπάθεια είχε επιτέλους φτάσει στην κορφή. Τόσους αιώνες σπρώχνοντας το βράχο βήμα το βήμα προς τα πάνω ή τρέχοντας πίσω κάθε που του ξέφευγε για να τον πιάσει πάλι και να ξαναρχίσει δεν είχε ποτέ του αντικρίσει την κορφή και τώρα να που ανέβηκε τόσο ψηλά με δίπλα του το βράχο ακίνητο. Δοκίμασε να τον κουνήσει, βεβαιώθηκε πως είχε γερά σταθεί, πήρε ανάσα γύρισε ν? απολαύσει την απέραντη θέα και ξαφνικά σταμάτησε ? αν τέλειωνε έτσι ωραία το μαρτύριο θα έσβηνε μαζί κι ο μύθος θα έπαιρναν τέλος οι συνεχείς του ερμηνείες κανείς δεν θα ξανακυλούσε για τον Σίσυφο. Με όσες δυνάμεις είχε ακόμα έσπρωξε το βράχο για να τον κάνει να κυλήσει προς τα κάτω. (Ο Τίτος Πατρίκιος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1928). Eρωτικό : Λίλυ Εξαρχοπούλου O αναστεναγμός του Δημητρίου Έρωτα ήταν βαθύς Ξενύχτησε και η επιθυμία αντανακλάστηκε μες στο σκοτάδι Ήρθε και κούρνιασε πάνω στον ώμο του και τον συνέθλιψε Στο πρώτο φως της μέρας οι διαβόλοι μαύρο χορό χορέψαν τ? αρχικά του Ζόρικη αιθρία αντιπαλέψαν και καταλάγιασαν Σε άσφαλτο καυτή της μεσημβρίας Tότε σηκώθηκε. Zωσμένος αρώματα άνοιξε δρόμο Πήρε τη Σόλωνος και τράβηξε για Kολωνάκι M? ένα χιλιάρικο μια γύφτισσα ξεστόμισε την ασύγγνωστή του μοίρα: Aνέραστος τα βράδια να κοιμάται Άβουλος τα μεσημέρια να γυρνά Απτόητος να ξυπνά τα πρωινά Aν δεν χαράξει, δεν βρυκολακιάζουμε (Η Λίλυ Εξαρχοπούλου είναι συγγραφέας, μεταφράστρια και κριτικός βιβλίου). (άτιτλο): Νίκος Καρούζος προέρχομαι από βάναυσο πράσινο κι από οδυνηρό γαλάζιο τρώγοντας τα νύχια μου / σημάδι φαντασίας / κάποτε με κομψότητα συχνά ματώνοντάς τα βυθίζομαι στον ύπνο ωσάν αναπεσόντας με ιώδη άμφια δυo συλλαβές ακόμη και θα κλατάρω σε νοερά μου έντομα παρέτυχα με άσπρο ανεμιστηράκι φωνητικός ο Αύγουστος που φτύνει λέξεις απ? το μεσημέρι πάχος της ύλης μεταφυσικά φαινόμενα η τεττιγολαγνεία είμαι και οίμαι αδιάκοπα ο απάτορας σκύμνος με δέκατα διασχίζοντας το απειροστικό θερμόμετρο λήξη της λέξεως η γλώσσα καλαμπούρι και βαθύ λουλάκι / να μπουγαδιάσω εκατό σελίδες σήμερα και ν? ανασάνω / φεύγοντας κανένας ο θάνατος που μ? έχει ξεθεώσει κανένας φυλλοροεί το τελικό σίγμα / δέος / εκών άκων απέρχομαι Γιάννης Δάλλας: F R A G M E N T A Σ΄ άγγιξα όπως αγγίζει μια ιδέα τα πράγματα Με τα σκάφανδρά μου σ΄ άπατα βουνά μ΄ αναρριχητήρες στα βραχώδη κύματα Αχ ερημόνησε που κολυμπώ μια ολόκληρη ζωή για να σε φτάσω τι λαμπυρίζει στα βαθιά σου σπήλαια και μ΄ αναστατώνει Κάτω τα έγχορδα! Ηρεμήστε και τα κρουστά να μείνει το όμποε της φωνής της, να με λιώνει Ρωτήστε τ΄ αγάλματα για τα ρίγη του έρωτα Ο κροταλίας μου σέρνεται στη γυναικεία σου φωλιά Μην τον φοβάσαι!.. Σ? έχω καλά μυθρηδατισμένη Γυρεύεις χρυσάφι; Μη σκάβεις σης ψυχής σου τ΄ απόβλητα -- Ανέβηκα σε μια προεξοχή του χρόνου και κήρυξα απόσβεση βλεμμάτων και οραμάτων Κάθε τι που έρπει ζητά τον μαστιγωτή του Ξέρω κάτι κρανία που είναι γλάστρες ιδεών και κάτι λέξεις που σφυρίζουν σαν κρανιοτρύπανα Είστε να πάμε σ΄ άλλους τόπους ώς την άκρα αφαίρεση μακριά από την πολυγαμική ζούγκλα των λέξεων; Charles Bukowski: ποίηση Χρειάζεται μεγάλη απελπισία δυσφορία καθόλου αυταπάτες για να γράψεις λίγα καλά ποιήματα. δεν μπορεί ο καθένας να τα γράφει ούτε καν να τα διαβάζει. Vladimir Nabokov: Φήμη ...Εξακολουθώ ν? αλλάζω χώρες σαν πλαστά χρήματα, εξακολουθώ με βιασύνη και φόβο να κοιτάζω πίσω, σαν φάντασμα κομμένο στα δυο, σαν κερί ανάμεσα σε δυο καθρέφτες πλέοντας προς τον ήλιο. Είναι μακριά οι λειμώνες όπου έκλαψα την παιδική μου ηλικία, μου έλειψε ο Απόλλωνας και ακόμα πιο μακριά το μονοπάτι των ελάτων όπου ο ήλιος του μεσημεριού γυάλιζε με ρωγμές φωτιάς ανάμεσα σε στεφάνια πιδάκων. Αλλά η λέξη μου, σκαλισμένη για να πλάσει ένα αέρινο γεφύρι, ενώνει τον κόσμο, και απέναντι στο στροβοσκοπικό στροβίλισμα των ακτινών εξακολουθώ ατελείωτα να περνάω ινκόγκνιτο μέσα στη γλειμμένη απ? τη φλόγα νύχτα της πατρίδας μου. (απόσπασμα από το ποίημα «Slava», γραμμένο στα ρωσικά στις 21 και 22 Μαρτίου 1942, μεταφρασμένο από τον ποιητή στα αγγλικά από όπου μεταφράστηκε στα ελληνικά) (Μεγάλος ρωσσοαμερικανός συγγραφέας του 20ου αιώνα, γνωστός κυρίως για τα μυθιστορήματά του. Γεννήθηκε το 1899 και πέθανε το 1977). Nύχτα στην Αλ-Χάρμα: Saadi Youssef Ένα κερί στο μακρύ δρόμο ένα κερί στα μισοκοιμισμένα σπίτια ένα κερί για τα τρομοκρατημένα μαγαζιά ένα κερί για τους φούρνους ένα κερί για τους δημοσιογράφους σε γραφεία που τρέμουν συθέμελα ένα κερί για τον αγωνιστή ένα κερί για το γιατρό στο άρρωστο κρεβάτι ένα κερί για τον τραυματισμένο ένα κερί για την ειλικρινή κουβέντα ένα κερί για τα σκαλιά ένα κερί για το ξενοδοχείο γεμάτο πρόσφυγες ένα κερί για τον τραγουδιστή ένα κερί για τους εκφωνητές στα καταφύγια ένα κερί για ένα μπουκάλι νερό ένα κερί για τον αέρα ένα κερί για δυο εραστές στο ξηλωμένο διαμέρισμα ένα κερί για τον διπλωμένο ουρανό ένα κερί για την αρχή ένα κερί για το τέλος ένα κερί για την τελική απόφαση ένα κερί για τη συνείδηση ένα κερί στο χέρι μου (O Saadi Youssef είναι ένας διεθνώς αναγνωρισμένος ιρακινός ποιητής που έζησε 40 χρόνια εξόριστος από την πατρίδα του εξαιτίας των πολιτικών πεποιθήσεων. Τιμήθηκε με πολλά βραβεία λογοτεχνίας. Όσα ποιήματα ξένων ποιητών δεν φέρουν όνομα μεταφραστή μεταφράστηκαν από τα αγγλικά από τον Ντίνο Σιώτη. ) Carlos Drummond de Andrade: Ο θαμμένος ζωντανός Είναι πάντα μες στο παρελθόν αυτός ο οργασμός, Είναι πάντα μες στο παρόν αυτός ο σωσίας, Είναι πάντα μες στο μέλλον αυτός ο πανικός. Είναι πάντα μες στο στήθος μου αυτό το νύχι. Είναι πάντα μες στη λύπη μου αυτό το σήμα. Είναι πάντα μες στον ύπνο μου αυτός ο πόλεμος. Είναι πάντα στη θεραπεία μου μια μεγάλη αναβολή. Πάντα στην υπογραφή μου η αρχαία μαινάδα. Πάντα με την ίδια απάτη άλλη προσωπογραφία. Είναι πάντα στ? άλματά μου ένα όριο. Είναι πάντα στα χείλη μου η σφραγίδα. Είναι πάντα στο όχι μου αυτό το τραύμα. Πάντα στον έρωτά μου η νύχτα σκάει. Πάντα μέσα μου ο εχθρός μου. Και πάντα μες στο πάντα μου η ίδια απουσία. (Μετάφραση από τα πορτογαλικά Αντρέας Παγουλάτος) Ο Carlos Drummond de Andrade (1902-1987), ο μεγάλος βραζιλιάνος μοντερνιστής ποιητής.