Ο Σουηδός ποιητής Τούμας Τράνστρεμερ κέρδισε το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας 2011, όπως ανακοίνωσε σήμερα η Σουηδική Ακαδημία. Ο πρωθυπουργός της Σουηδίας Φρέντρικ Ράινφελντ χαιρέτισε τη βράβευση του ποιητή, ενώ πρόσθεσε ότι ελπίζει αυτή η βράβευση να συμβάλει στην προώθηση της ανάγνωσης λογοτεχνίας στη χώρα του, καθώς και το διεθνές ενδιαφέρον για τη σουηδική λογοτεχνία. Σύμφωνα με την Ακαδημία, ο 80χρονος ποιητής και ψυχολόγος, βραβεύθηκε «διότι μέσω πυκνών, διαυγών εικόνων μας δίνει μια νέα πρόσβαση στην πραγματικότητα. Οι περισσότερες ανθολογίες ποιημάτων του Τράνστρεμερ χαρακτηρίζονται από οικονομία, ορθότητα και εκφραστικές μεταφορές. Στην τελευταία του ανθολογία ο Τράνστρεμερ τείνει προς μία μινιμαλιστική φόρμα με ακόμη μεγαλύτερη συμπύκνωση». Ο γραμματέας της Ακαδημίας Πέτερ Ένγκλουντ δήλωσε στη σουηδική κρατική τηλεόραση ότι μίλησε με τον Τράνστρεμερ και ότι «πιστεύω πως εξεπλάγη» από τη βράβευσή του. «ʼκουγε μουσική...», πρόσθεσε. Ο Ένγκλουντ διευκρίνισε εξάλλου ότι ο ποιητής βρίσκεται μεταξύ των προτεινόμενων για Νόμπελ από το 1973, ενώ πρόσθεσε ότι εδώ και σχεδόν 40 χρόνια δεν έχει πάρει κανένας Σουηδός συγγραφέας το βραβείο. Ο Σουηδός πρωθυπουργός Φρέντρικ Ράινφελντ χαιρέτισε τη βράβευση του συμπατριώτη του, ενώ πρόσθεσε ότι ελπίζει αυτή η βράβευση να συμβάλει στην προώθηση της ανάγνωσης λογοτεχνίας στη χώρα του. Στην ανακοίνωσή του ο Ράινφελντ επισήμανε επίσης ότι αυτή η διάκριση θα προκαλέσει διεθνές ενδιαφέρον για τη σουηδική λογοτεχνία. Μιλώντας από το διαμέρισμα του Σουηδού ποιητή στη Στοκχόλμη, η κόρη του Πάουλα Τράνστρεμερ, δήλωσε ότι ο πατέρας της ήταν ήρεμος όταν έμαθε τα νέα και ότι η οικογένειά του είναι ενθουσιασμένη. «Το πιο σημαντικό πράγμα για εκείνον ήταν πάντα οι αναγνώστες του», πρόσθεσε η Πάουλα Τράνστρεμερ για τον πατέρα της. «Είναι φανταστικό», δήλωσε από τη μεριά της η Εύα Μπόνιερ, εκδότρια του ποιητή. Ο ίδιος ο Τράνστρεμερ δεν μίλησε στους δημοσιογράφους. Με τα ποιήματά του ο Τούμας Τράνστρεμερ υποδηλώνει ότι η ποιητική εξέταση της φύσης επιτρέπει να βουτήξουμε στα βάθη της ανθρώπινης ταυτότητας και της πνευματικής της διάστασης. «Η ύπαρξη ενός ανθρώπινου όντος δεν τελειώνει εκεί όπου τελειώνουν τα δάχτυλά του», δήλωσε ένας Σουηδός κριτικός για τα ποιήματα του Τράνστρεμερ, τα οποία έχουν χαρακτηριστεί ως «λαϊκές προσευχές». Η φήμη του Σουηδού ποιητή στον αγγλόφωνο κόσμο οφείλει πολλά στη φιλία του με τον Αμερικανό ποιητή Ρόμπερτ Μπλάι, ο οποίος μετέφρασε στα αγγλικά μεγάλο μέρος του έργου του. Συλλογές του Τράνστρεμερ έχουν πωληθεί σε χιλιάδες αντίτυπα στη Σουηδία και έχουν μεταφραστεί σε περίπου 50 γλώσσες. Τα ποιήματα του Τράνστρεμερ είναι γεμάτα μεταφορές και εικόνες. Παρουσιάζουν απλές εικόνες από την καθημερινή ζωή και τη φύση. Το ενδοσκοπικό του ύφος, το οποίο περιγράφεται από το περιοδικό Publishers Weekly ως «μυστικιστικό, πολύπλευρο και θλιμμένο», αντίκειται με την ίδια τη ζωή του ποιητή, ο οποίος είναι δεσμευμένος σε έναν αγώνα για έναν καλύτερο κόσμο κι όχι μόνο μέσω των ποιημάτων. Γεννημένος στις 15 Απριλίου του 1931 στη Στοκχόλμη, ο Τράνστρεμερ μεγάλωσε με τη μητέρα του μετά την απώλεια, πολύ νωρίς, του πατέρα του. Το 1956, αφού έχει πάρει το πτυχίο του στην ψυχολογία, διορίζεται στο Ψυχοτεχνολογικό Ινστιτούτο του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης, προτού ασχοληθεί το 1960 με ανήλικους παραβάτες σε ειδικό κέντρο. Παράλληλα με ένα πλούσιο ποιητικό έργο, ο Τράνστρεμερ εργάστηκε με άτομα με ειδικές ανάγκες, καταδικασθέντες και τοξικομανείς. Την περίοδο των σπουδών του, σε ηλικία 23 ετών, δημοσιεύει την πρώτη του συλλογή με τίτλο «17 ποιήματα», στον μεγαλύτερο σουηδικό εκδοτικό οίκο, τον Bonniers, με τον οποίο θα συνεχίσει να συνεργάζεται καθ’ όλη τη διάρκεια της σταδιοδρομίας του. Για τον εκδότη του, η ποίηση του Τράνστρεμερ είναι «μια διαρκής ανάλυση του αινίγματος της προσωπικής ταυτότητας απέναντι στη λαβυρινθώδη ποικιλομορφία του κόσμου». Το 1966 τιμάται με το βραβείο Bellman, το οποίο ακολουθούν πολλές άλλες διακρίσεις, μεταξύ των οποίων το βραβείο Petrarque (Γερμανία, 1981) και το Neustadt International Prize (ΗΠΑ, 1990). Το 1997, η εργατική πόλη Βέστεραας, όπου έζησε 30 χρόνια προτού επιστρέψει στη Στοκχόλμη τη δεκαετία του 1990, δημιουργεί το βραβείο Transtromer για να τον τιμήσει. Το 1990 κι αφού έχει δημοσιεύσει δεκάδες συλλογές, ο ποιητής υφίσταται εγκεφαλικό, το οποίο του προκαλεί μερική παράλυση και αφασία, καταδικάζοντάς τον να μειώσει σε μεγάλο βαθμό τις δραστηριότητές του. Το πρώτο έργο που δημοσιεύει έξι χρόνια μετά το εγκεφαλικό, είναι η συλλογή υπό τον τίτλο "Πένθιμη Γόνδολα", η οποία πούλησε 30.000 αντίτυπα. Ο αριθμός των αντιτύπων που πωλήθηκαν θεωρείται περισσότερο από τιμητικός για μια ποιητική συλλογή. Μετά την επιτυχία αυτή, ο Τράνστρεμερ δεν δημοσιεύει τίποτα για οκτώ χρόνια με μόνη εξαίρεση την αλληλογραφία του με τον Μπλάι. Το πιο πρόσφατο έργο που δημοσίευσε ο Σουηδός ποιητής είναι το 2004 μια συλλογή με 45 χάικου, η οποία κυκλοφόρησε στη Γαλλία υπό τον τίτλο "La grande enigme" (Το μεγάλο αίνιγμα), από τον οίκο Castor Astral. Έκτοτε η μουσική έχει κερδίσει τον ερασιτέχνη πιανίστα. Παίζει πιάνο καθημερινά, με το αριστερό χέρι, καθώς το δεξί του έχει πληγεί μετά το εγκεφαλικό, και περνάει τα πρωινά του ακούγοντας κλασική μουσική, διηγήθηκε φέτος η σύζυγός του σε συνέντευξή της στη μεγάλη σουηδική εφημερίδα Dagens Nyheter. Ο Τούμας Τράνστρεμερ ζει με τη σύζυγό του Μόνικα, με την οποία έχουν δύο κόρες. Στα ελληνικά κυκλοφορούν οι συλλογές του: "Τα Ποιήματα" (εκδόσεις Printa) και "Πένθιμη Γόνδολα" (εκδόσεις Νεφέλη). Ελευθεροτυπία 6 Οκτωβρίου 2011