Μαδρίτη, πόλη Μουσείο Πόλη άπλετη, αρχοντική, γεμάτη μνήμες. Τέσσερις μέρες στη Μαδρίτη δεν φτάνουν να δεις ούτε το ένα δέκατο από τα πλούτη της. Βρεθήκαμε εκεί για ένα Ευρωπαϊκό Συνέδριο για τα Πνευματικά Δικαιώματα των Συγγραφέων για το οποίο θα μιλήσουμε σε επόμενο σημείωμα. Προηγείται η πόλη που μας φιλοξένησε. Σε πολλούς κεντρικούς δρόμους αισθάνεσαι ότι ο χρόνος δεν κύλισε στην πρωτεύουσα της Ισπανίας. Παλιά ή ανακαινισμένα, φωτισμένα ή σκοτεινιασμένα τα κτίρια αποπνέουν ακόμη την ιστορία τους. Η παλιά πόλη θυμίζει ανοιχτό Μουσείο, αρκεί- κάποια στιγμή-να διασχίσεις μια πόρτα και να μπεις μέσα της ή μέσα σε ένα μεγαλοπρεπές κτίριο. Παράδειγμα το ξενοδοχείο μας, το Gran Melia Fenix Hotel, στην οδό Χερμοσίλια: ένα αιωνόβιο αρχοντικό, πιστά ανακαινισμένο, με κάθε είδους hi-tech ευκολίες. Από πού να αρχίσεις με τόσο συμπιεσμένο χρόνο; Το Εθνικό Μουσείο του Πράντο θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα -αν όχι το σημαντικότερο-του κόσμου. Περιλαμβάνει Ισπανική ζωγραφική από το 1100 μέχρι το 1850 με πίνακες του Ελ Γκρέκο, του Βελάσκεθ και του Γκόγια που απλώνονται σε δύο ορόφους. Μπαίνοντας από την κεντρική είσοδο δεσπόζει η συλλογή του Ελ Γκρέκο. Μόνον δέος αισθάνεσαι μπροστά στα έργα του. Είναι από τους λίγους ζωγράφους που μπορούν να μιλήσουν και σήμερα με τη φωνή της δικής σου καρδιάς. Στους άλλους ορόφους υπάρχουν Γάλλοι, Ολλανδοί και Φλαμανδοί ανάμεσά τους ο Μπρύγκελ και ο Ρούμπενς. Από την Ιταλική συλλογή κυριαρχεί ο ο τιτάνιος Τιτσιάνος. Κοντά στο Πράντο βρίσκεται και το Centro de Arte Reine Sofia. Εδώ στεγάζονται έργα της σύγχρονης Ισπανικής τέχνης. Φημισμένα ονόματα και ανάμεσά τους ένας γίγαντας, ο Πικάσσο. Ανάμεσα στα έργα του η Γκουέρνικα. Ήταν τόσο οικεία η φωτοτυπική ανάμνηση του έργου που αναρωτιόμουν μήπως είχε φθαρεί η συμβολική του δύναμη. Όταν όμως στάθηκα μπροστά από το τεράστιο έργο τότε αντιλήφθηκα ότι ίσως είναι το πιο σπουδαίο έργο του εικοστού αιώνα. Ανατρεπτικό, μελαγχολικό, σοφό, ένας ιερός πίνακας που μιλάει για την ιστορία και τον πόλεμο και την μοίρα της ανθρωπότητας. Η Γκουέρνικα εκμηδενίζει κάθε οικειότητα που είχες μαζί της από τις διαρκείς αναπαραστάσεις της. Σ? αναγκάζει να ξαναδείς τον πίνακα και την Τέχνη μαζί. Στην μεγαλοπρεπή Εθνική Βιβλιοθήκη στεγαζόταν μια έκθεση χαρακτικών του Ρέμπραντ, ?Το φως και η σκιά?. Εδώ η τέχνη της χαρακτικής και της μικρής απεινόνισης επίσης σε άφηνε άφωνο με την λεπτομέρεια της δουλειάς και τις απίστευτες φωτοσκιάσεις. Άλλωστε αυτό ήταν και το θέμα της έκθεσης, το παιγνίδι του φωτός και της σκιάς. Έξω από τα Μουσεία οι άνθρωποι κινούνταν συνεχώς. Οι Ισπανοί ανήκουν στους λαούς που προσέχουν τους ανθρώπους όταν περνάνε από δίπλα τους. Είναι εκφραστικοί στις κινήσεις τους. Ούτε πολύ Ευρωπαίοι ούτε πολύ Μεσογειακοί. Ευγενικοί και εξυπηρετικοί σίγουρα και καθόλου αγγλομαθείς. τα ακριβότερα καφέ της πόλης το εσπρέσο στοιχίζει 1,50 Ευρώ. Τα μπαρ-εστιατόρια προσφέρουν πιάτα και κρασί με λιγότερο από 10-15 ?. Εντάξει, το εμφιαλωμένο νερό είναι πιο ακριβό. Όμως και εδώ η απαγόρευση του καπνίσματος παίρνει μορφές επιδημίας και ισχύει σε όλους τους δημόσιους χώρους αλλά και στα περισσότερα εστιατόρια ή μπαρ. Σου κόβεται η επιθυμία έστω και για ένα τσιγάρο για την ?υγειά? σου. Τελευταία βραδιά και, ενώ τα τουριστικά πλήθη συνωστίζονταν στο παρακμιακό Hard Rock Café, παραδίπλα, στο Κέντρο Πολιτισμού της Πόλης, δινόντουσαν συναυλίες αφιερωμένες στο παραδοσιακό και ?εναλλακτικό? φλαμένκο. Οι ντόπιοι σχημάτιζαν ουρά για ένα εισιτήριο και όταν πας στην Ισπανία μπαίνεις σε ουρές ντόπιων και όχι των Γιαπωνέζων. Παρακολούθησα μια συναυλία φλαμένκο με τον Jesus del Rosario και την μπάντα του Alternativa. Με τους μουσικούς να παίζουν, τους τραγουδιστές να δονούνται και τον χορευτή να ερμηνεύει σωματικά το πάθος της λαϊκής μουσικής κατάλαβα περισσότερα πράγματα για την ψυχή της χώρας απ? όσες βόλτες θα έκανα στα πολυκαταστήματα. Αν η γλώσσα είναι εμπόδιο στην επικοινωνία, η μουσική ανοίγει διακριτικά μυστικές πόρτες. Μάρτιος 2006