Στην διοικητική καρδιά της Ευρώπης, στις Βρυξέλλες, οργανώθηκε το 4ο Ευρωπαϊκό Συνέδριο των Δημιουργών από την Ένωση των Ευρωπαίων Συγγραφέων και φιλοξενήθηκε στο κτίριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Charlemagne την Τετάρτη 20 Σεπτεμβρίου 2006. Το θέμα του συνεδρίου ήταν «Τα δικαιώματα των Συγγραφέων και η Ευρωπαϊκή Ατζέντα 2007-2013» καθώς και η «Ανταγωνιστικότητα & ψηφιακές προκλήσεις, συλλογική δράση και πολιτιστική πολυμορφία». Εκπροσωπώντας τη δική μας Εταιρεία Συγγραφέων καταθέτω μερικά από τα πιο ενδιαφέροντα θέματα που συζητήθηκαν και αφορούν το μέλλον των δημιουργών, της οργάνωσης των βιβλιοθηκών, των πνευματικών δικαιωμάτων και των ψηφιακών εφαρμογών. Επίσης μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει η εξαγγελία της ίδρυσης της Ευρωπαϊκής Ψηφιακής Βιβλιοθήκης. Οι εξαγγελίες του Google για την συνεργασία του με τις μεγαλύτερες βιβλιοθήκες είχαν συνέπειες και στο ευρωπαϊκό τοπίο. Η πνευματική περιουσία των δημιουργών και ο ανταγωνισμός σε μια ελεύθερη αγορά. ? Ο εισηγητής Josef Drexl του Πανεπιστημίου του Μονάχου τόνισε ότι πρωτεύον θέμα είναι οι δημιουργοί και όχι η βιομηχανία των εκδοτών. Ότι η τωρινή ευρωπαϊκή πολιτική δεν ξεχωρίζει τους δημιουργούς από την βιομηχανία του copyright. Οι αποφάσεις επικεντρώνονται περισσότερο στις τεχνολογικές αλλαγές της βιομηχανίας του copyright παραβλέποντας τις συνέπειες που έχουν πάνω στους δημιουργούς. ? Η παλιά άποψη ότι το copyright είναι μια μονοπωλιακή κατάσταση που δίνει κίνητρα για δημιουργικότητα πρέπει να αντικατασταθεί από μια σύχγρονη αντίληψη ανταγωνιστικότητας: Οι κανόνες αγοράς αυξάνουν τη δύναμη της αγοράς αλλά μπορεί να βλάψουν τους δημιουργούς και θέτουν ερωτηματικά για την νομική ισχύ της νομοθεσίας του copyright. ? Η αγορά καταστρατηγεί το copyright: α. Ένα παράδειγμα εσφαλμένης χρήσης του copyright είναι η περίπτωση των μεταφραστών που πληρώνονται για τη δουλειά που παρήγαγαν και όχι για τα εφεξής δικαιώματα πάνω στη δουλειά τους. β. Το μονοπώλιο των ακαδημαϊκών και επιστημονικών εκδοτών είναι αδιαμφισβήτητo. γ. Οι ερευνητές πολλές φορές χρειάζεται να πληρώσουν τα περιοδικά με ειδικευμένα θέματα (Nature, Science) προκειμένου να παρουσιάσουν τις έρευνές τους. δ. Οι ερευνητές χρειάζεται να πληρώνουν για να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες που κατέχουν οι εκδότες (άρα ακόμη και για το ίδιο τους το έργο!) ? Είναι προτιμότερο λοιπόν να προστατεύεται το συμφέρον της βιομηχανίας ή των δημιουργών; Υπέρ: Η βιομηχανία δίνει οικονομικά κίνητρα για δημιουργικότητα που τελικά ωθούν σε οικονομική ανάπτυξη και διεθνή ανταγωνιστικότητα. Κατά: Η βιομηχανία ?παράγει? προϊόντα σύμφωνα με τις προτιμήσεις της αγορά, αποδίδοντας ένα προϊόν για ένα μικρό κύκλο ζωής, ενώ η δημιουργικότητα ξεκινάει από τους δημιουργούς και σκοπεύει σε μεγαλύτερη διάρκεια στο μέλλον. Έτσι το πολιτιστικό προϊόν καθίσταται ανταγωνιστικό και πλουραλιστικό με ευρύτερες παραμέτρους. Η Ευρωπαϊκή Νομοθεσία Ανταγωνισμού πρέπει να σέβεται και να υποστηρίζει τις τοπικές νομοθεσίες και να αποδίδει τα δικαιώματα στον δημιουργό. Πολιτιστική διαφορετικότητα και ο i2010 νόμος: Τι μπορεί να κάνει η Ευρώπη για τον πολιτισμό και τι ο πολιτισμός για την Ευρώπη; Το 2008 αρχίζει ο μεγάλος διάλογος για τις διεθνείς και εθνικές πολιστικές παρεμβάσεις. Η υπεύθυνη Σχεδιασμού της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας, Valerie Game, μίλησε για την ψηφιοποίηση της ευρωπαϊκής πνευματικής κληρονομιάς με την ίδρυση της «Ευρωπαϊκής Ψηφιακής Βιβλιοθήκης» η οποία θα εμπεριέχει κείμενα και οπτιακουστικό υλικό που θα σχετίζεται με την ιστορία, την πορεία, την σκέψη και την εξέλιξη της Ευρώπης. Το ξεκίνημα θα γίνει με τις εθνικές βιβλιοθήκες. Έτσι το Ψηφιακό Μουσείο Ευρωπαικής Μνήμης θα εμπεριέχει ακόμη και copyrighted εργασίες. Οι βιβλιοθήκες πρέπει να επενδύουν στην διατήρηση πνευματικών έργων. Να συνάψουν συμβόλαια με εκδότες. Να δέχονται από παντού αρχεία. Ήδη η Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας έχει αρχίσει να φηφιοποιεί χιλιάδες αρχεία και περνάει σε καινούργια φάση από το 2007. H Φινλανδή Tarja Koskinen-Olsson τόνισε ότι πολιτιστική πολυμορφία μπορεί να υπάρξει όταν υπάρχουν πολλοί συγγραφείς σε πολλές χώρες και έχουν την δυνατότητα να ζούνε από το δημιουργικό τους έργο. Τα δικαιώματα των δημιουργών πάνω στο έργο τους είναι αναφαίρετο ηθικό και οικονομικό εργαλείο διαπραγμάτευσης. Η πολιτιστική πολυμορφία πρέπει να διατηρηθεί ειδικά για τις μικρές χώρες αλλά και η ύπαρξη πολλών γλωσσών να αποτελέσει μέρος της πολιτικής κάθε χώρας. Οι συγγραφείς έχουν δικαιώματα που απορρέουν από τα δικαιώματα του δημόσιου δανεισμού των βιβλίων τους και από ιδιωτικά συμβόλαια. Οι ψηφιακές βιβλιοθήκες θα διασώσουν την πολιστική και επιστημονική κληρονομιά κάθε χώρας με άμεση on line πρόσβαση. Κι εδώ όμως πρέπει να τηρηθούν τα δικαιώματα των συγγραφέων από την παραχώρηση των έργων τους. Η διαχείρηση των δικαιωμάτων των συγγραφέων και η εφαρμογή της τεχνολογίας της πληροφορικής. Ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Nantes, Andre Lucas, αναφέρθηκε στις ανταλλαγές αρχείων μεταξύ χρηστών ίντερνετ πράγμα που θέτει σε ανασφάλεια το copyright. Επίσης στο ίντερνετ οι συγγραφείς αντιμετωπίζουν μια νέα πραγματικότητα. Οι μηχανές αναζήτησης ψάχνουν χωρίς να αξιολογούν ηθικά. Επομένως το παραδοσιακό copyright δε μπορεί να ισχύσει στο δίκτυο με τον ίδιο τρόπο. Μια παγκόσμια φόρμουλα θα επρεπε να θεσπιστεί για όσα δεδομένα κατεβαίνουν από το ίντερνετ. Στην Σουηδία αποφάσισαν να ψηφιοποιήσουν και να ανεβάσουν στο δίκτυο όλη την Σουηδική λογοτεχνία και φυσικά θα πληρωθούν και όσοι συγγραφείς δικαιούνται πνευματικά δικαιώματα Πάντως όλοι συμφωνούν ότι η αυθεντικότητα του δημιουργού (συγγραφέας, δημοσιογράφος, σεναριογράφος, εικονογράφος, μουσικός, οπτιοακουστικός σκηνοθέτης κλπ) είναι η πηγή της δημιουργικότητας και η πηγή όλων των δημιουργικών προϊόντων. Επομένως το ζητούμενο είναι το καλό περιεχόμενο. Η καινούργια ?διαδικτυακή δημιουργικότητα? απαιτεί ένα νέο δυναμικό on-line περιβάλλον που πρέπει να υποστηριχτεί από ιδιωτικούς φορείς και κράτη μαζί.