Έλληνες Συγγραφείς στα σχολικά βιβλία Προχθές ξανάδα την ίδια σκηνή: σχισμένα σχολικά βιβλία, κατεστραμμένα με στυλ. Καθώς τελειώνει η σχολική χρονιά οι μαθητές απαλλάσσονται από τα περίφημα σχολικά εγχειρίδια, τα βαριά υλικά του σχολείου. Για άλλη μια φορά μου φάνηκε ότι τα βιβλία που πάνε κατευθείαν στην πυρά ή στο κομμάτιασμα-είναι τα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, ανέγγιχτα κι αδιάβαστα. Μάλιστα μερικοί μαθητές κόβουν τις μικρές φωτογραφίες των συγγραφέων και πετούν το υπόλοιπο σώμα του βιβλίου, δηλαδή τα κείμενα. Μάζεψα τις κομμένες φωτογραφίες που θύμιζαν φωτογραφίες ταυτοτήτων ή αναγγελίες θανάτου και προσπάθησα να αναγνωρίσω τους Έλληνες ποιητές και συγγραφείς. Έδειχναν τόσο απροστάτευτοι και μόνοι, μερικούς τους έλειπε ένα αυτί, κάποιους άλλους τους προστέθηκε ένα μουστάκι, λίγο κραγιόν ή σκουλαρίκια. Σκεφτόμουν ότι ορισμένοι μαθητές θα φύγουν από τα θρανία της Τρίτης Λυκείου χωρίς να έχουν αγγίξει λογοτεχνικό βιβλίο. Διδάχτηκαν κάποια αποσπάσματα κι εκείνα πολύ λίγα, στα πλαίσια μιας αδυσώπητης ?εξεταστέας ύλης?. Είναι δυνατόν όμως να αγαπήσεις έτσι την λογοτεχνία και τους συγγραφείς; Με προκαθορισμένα ελλειπτικά κείμενα, όλα μαζί σε ένα τόμο δωρεάν, έτοιμο για πέταμα και κάψιμο; Αν όμως οι μαθητές είχαν όλη τη χρονιά στα χέρια τους δυο-τρία μυθιστορήματα ή ποιητικές συλλογές, όπως αυτές που κοσμούν τις βιτρίνες των βιβλιοπωλείων και τους είχε ζητηθεί να συζητήσουν και να γράψουν πάνω σ? αυτά, μήπως τότε η επαφή τους με την λογοτεχνία θα ήταν πιο ουσιαστική; Μήπως τότε θα έπαιρναν το βιβλίο και στο σπίτι τους για να το ξαναδιαβάσουν αργότερα και να το βάλουν στη βιβλιοθήκη τους; Όλοι μας έχουμε ένα αγαπημένο βιβλίο από παλιά, κανείς όμως εγχειρίδια με αποσπάσματα βιβλίων. Έχετε εσείς; Χρόνια τώρα φωνάζουμε ότι τα γυμνάσια και τα λύκεια ΔΕΝ μεταδίδουν την αγάπη για το διάβασμα γιατί το λογοτεχνικό διάβασμα έχει τις δικές του προσεγγίσεις, μα πάνω απ? όλα έχει το δικό του format, δηλαδή το σχήμα ενός βιβλίου. Με αρχή, μέση, τέλος. Ιστορία που δεν διασπάται, χρόνο δράσης, εξέλιξη χαρακτήρων και το πιο σημαντικό την κλίμακα δράσης. Και πάνω απ? όλα τη φωνή του συγγραφέα. Ας ξεφυλλίσουμε τώρα τα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Τρίτης Λυκείου ως περιεχόμενο. Η τελευταία ευκαιρία να γνωρίσουν οι μαθητές τους νεότερους Έλληνες συγγραφείς από το 1945 μέχρι το 2000. Όσον αφορά την ποίηση τα πράγματα είναι πιο ξεκαθαρισμένα. Ανθολογούνται με αυτοτελή ποιήματα 51 μεταπολεμικοί ποιητές. Οι περισσότεροι ζούνε και βασιλεύουν αν και τον τελευταίο χρόνο έχουν αποχωρήσει από τη ζωή ο Κλείτος Κύρου, ο Ε.Χ.Γονατάς και ο Μανώλης Αναγνωστάκης. Πρώτος ανθολογούμενος -κατά χρονολογία γεννήσεως- είναι ο Κύπριος Κώστας Μόντης (1914) και τελευταίος ο Γιάννης Βαρβέρης (1955). Τουλάχιστον οι ποιητές έχουν το προνόμιο να ανθολογούνται με αυτοτελή κείμενα; Σκεφτήκατε ποτέ να διαβάσετε ένα ποίημα αποσπασματικά; Στην πεζογραφία ανθολογούνται 33 πεζογράφοι και αυτοί κατά σειρά γεννήσεως. Πρώτος ο Στρατής Τσίρκας (1911): Πρώτος και καλύτερος θα προσθέταμε. Ακολουθούν: Η Διδώ Σωτηρίου, ο Δημήτρης Χατζής, ο Σπύρος Πλασκοβίτης, ο Άρης Αλεξάνδρου, ο Ιάκωβος Καμπανέλλης, η Μαργαρίτα Λυμπεράκη, ο Αντώνης Σαμαράκης, η Τατιάνα Γκρίτση-Μιλλιέξ, ο Αντρέας Φραγκιάς, ο Μήτσος Αλεξανδρόπουλος, ο Αλέξανδρος Κοτζιάς, ο Γιώργος Ιωάννου, ο Τάκης Κουφόπουλος, ο Νίκος Μπακόλας, ο Κώστας Ταχτσής, ο Νίκος Κάσδαγλης, ο Ηλίας Παπαδημητρακόπουλος, ο Μάριος Χάκκας, ο Θανάσης Βαλτινός, ο Πέτρος Αμπατζόγλου, ο Μένης Κουμανταρέας, ο Χριστόφορος Μηλιώνης, ο Βασίλης Βασιλικός, ο Περικλής Σφυρίδης, ο Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλος, ο Τόλης Καζαντζής, ο Γιώργος Χειμωνάς, ο Γιώργης Γιατρωμανωλάκης, ο Δημήτρης Νόλλας, ο Γιάννης Πάνου, η Νατάσα Κεσμέτη, η Ρέα Γαλανάκη (1947). Αυτοί είναι οι συγγραφείς που προτείνονται στη δημόσια εκπαίδευση στους τελειόφοιτους του Λυκείου. Αξιόλογοι συγγραφείς αλλά και μακρινοί για την εποχή των σημερινών δεκαεπτάχρονων. Μια πιο τολμηρή πρόταση θα συμπεριελάμβανε και κάποιους συγγραφείς που γεννήθηκαν τη δεκαετία του ?50 και του ?60. Χρειάζεται λίγο θάρρος παραπάνω και απεγκλωβισμός από την νοοτροπία που φοβάται μια νέα λογοτεχνική φωνή. Γ.Θ