Βαρκελώνη, πόλη των καλλιτεχνικών και αισθητικών ανατροπών Στη βορειοανατολική ακτή της Ιβηρικής Χερσονήσου, η Βαρκελώνη, πρωτεύουσα της Καταλωνίας, είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας, τόσο σε μέγεθος όσο και σε πληθυσμό. Μιλιούνται δύο επίσημες γλώσσες, τα καταλανικά και τα καστιλιάνικα ισπανικά ενώ η πόλη διαθέτει πλούσια ιστορία, σημαντική οικονομική ανάπτυξη στο πέρασμα των χρόνων και μεγάλη παράδοση στις εικαστικές τέχνες. Εδώ γεννήθηκε ο Σαλβαδόρ Νταλί, ο Χουάν Μιρό και ο Πικάσο. Σύχναζαν στο καφέ-μπαρ «Οι τέσσερις γάτοι» που ακόμη και σήμερα προσπαθεί να ανακαλέσει το καλλιτεχνικό πνεύμα εκείνης της εποχής. Στην Βαρκελώνη κατέφυγαν επίσης και συγγραφείς από πολλές χώρες που κατέγραψαν δικές τους ιστορίες αλλά και της πόλης. Ο Τζορτζ Όργουελ πολέμησε εδώ στον εμφύλιο πόλεμο και έγραψε ένα συγκλονιστικό χρονικό: Φόρος τιμής στην Καταλωνία (Ελεύθερος Τύπος). Ο Σώμερσετ Μωμ την λάτρεψε περπατώντας στη Ramplas, ο Μπόρχες τη βρήκε βρώμικη, ενώ ο Γκαρσία Μαρκές και ο Βάργκα Γιόσα βρήκαν καταφύγιο και εμπνεύστηκαν εδώ, προερχόμενοι από την Νότια Αμερική. Μόνον ο σημαντικότερος Ισπανός συγγραφέας, ο Χουάν Γκοϊτισόλο, την εγκατέλειψε για το Μαρόκο υιοθετώντας μια καινούργια πατρίδα. Όμως είναι οι ίδιοι οι Ισπανοί συγγραφείς που απέδωσαν το πνεύμα της πόλης στις διαφορετικές φάσεις της ιστορίας της. Η Κάρμεν Λαφορέτ στην Άβυσσο (Πατάκης) περιγράφει την προσωπική περιπέτεια μιας νέας κοπέλας που φτάνει στην πόλη για σπουδές, λίγο μετά τον εμφύλιο. Πρόκειται για ένα εξαιρετικά ατμοσφαιρικό βιβλίο-ορόσημο της ισπανικής λογοτεχνίας με περιγραφές εξωτερικών και εσωτερικών χώρων σε μια ατμόσφαιρα που θαρρείς ανταγωνίζεται τις αδελφές Μπροντέ. Ο ντόπιος Εδουάρδο Μεντόθα στην Πόλη των θαυμάτων (εκδόσεις Ζαχαρόπουλος) τοποθετεί την υπόθεση του βιβλίου ανάμεσα σε δύο Εκθέσεις που έγιναν στην Βαρκελώνη -στα 1888 και στα 1929- με φόντο το πολύχρωμο σκηνικό μιας πόλης γεμάτης ζωής, άλλοτε φανταστικής και άλλοτε πραγματικής αλλά και τολμηρής, αφού στα 1920 μπορούσε να παρακολουθήσεις ζωντανά ερωτικά θεάματα. Άλλος ένας συγγραφέας από την Βαρκελώνη και διάσημος πια σε όλο τον κόσμο ο Μανουέλ Βάσκεθ Μονταλμπάν δημιούργησε τον αξεπέραστο επιθεωρητή Πέπε Καρβάλιο, ευτραφή, κρασοπότη και μάγειρα που αναλαμβάνει να λύσει υποθέσεις μέσα σε ένα σύγχρονο σκηνικό της πόλης. Στα ελληνικά κυκλοφορούν περίπου τριάντα βιβλία του. Ανάμεσά τους: Ο άντρας της ζωής μου (εκδόσεις Καστανιώτη), Ο Καρβάλιο στην κουζίνα (Μεταίχμιο) με τις συνταγές μαγειρικής απ? όλα τα βιβλία του καλοπερασάκια Πέπε, Σαμποτάζ στους Ολυμπιακούς Αγώνες (Μεταίχμιο) με την Βαρκελώνη να ζει την αναστάτωση και την μεταμόρφωση των Ολυμπιακών Αγώνων μέσα από ένα φανταστικό σενάριο σαμποτάζ. Ο Μονταλμπάν (1939-2003) γεννήθηκε στην οδό Botella της κακόφημης συνοικίας γνωστής ως ?Barrio Chino? που εκείνη την εποχή συγκέντρωνε ότι πιο υποκοσμιακό και αναρχικό κυκλοφορούσε στην πόλη. Ακόμη ο Αντόνιο Σολέρ με τις «Νεκρές χορεύτριες» (Bell) μας μεταφέρει στην οδό Parellelo της Βαρκελώνης με ιστορίες από καμπαρέ και την άγρια ποίηση της νύχτα. Από τους νεότερους συγγραφείς ο Carlos Ruiz Zafon με το μυθιστόρημα «Η Σκιά του Ανέμου» (Λιβάνης) καταγράφει το μαγικό ταξίδι ενός αγοριού στα μυστικά και στα φαντάσματα μιας σκοτεινής πόλης, στα μεταπολεμικά χρόνια, μια ομιχλώδης και βροχερή εκδοχή της μεσογειακής πόλης σε ένα μυθιστόρημα που γνώρισε τεράστια επιτυχία και μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες του κόσμου. Θεόδωρος Γρηγοριάδης