Το πρώτο φως της ημέρας μάς βρίσκει στο ιππικό κέντρο, εκατό μόλις μέτρα από τις όχθες της λίμνης Κερκίνης. Μιλάμε ψιθυριστά, επηρεασμένοι από τη σιγαλιά του τοπίου, καθώς ετοιμαζόμαστε για την πρώτη μας «ιππική περιήγηση» στο βασίλειο των πουλιών. Βγαίνουμε στο χωμάτινο δρόμο που διατρέχει ένα από τα ανα­χώματα της λίμνης, τα άλογα προχωρούν αργά, σχεδόν αθόρυβα, και μετά τα πρώτα μέτρα της διαδρομής αντιλαμβανόμαστε την πλεονεκτική θέση που βρισκόμαστε. Καβαλάρηδες στο ανάχωμα που υψώνεται αρκετά μέτρα πάνω από την όχθη, έχουμε την καλύτερη θέα στα νερά της λίμνης, στα νησάκια, στις ρηχοτοπιές, στα παραλίμνια δέντρα όπου συνωστίζονται οι φτε­ρωτοί κάτοικοι του υγροβιότοπου. Ο ήλιος είχε ανέβει ψηλά όταν επιστρέψαμε, αλλά εμείς είχαμε χάσει την αίσθηση του χρόνου. Το τοπίο μάς είχε συνεπάρει και ξεχαστήκαμε εντελώς παρακολουθώντας τα πουλιά. Η επόμενη μέρα ξεκίνησε με ποδηλασία. Επιλέξαμε τη διαδρομή στο ανατολικό ανάχωμα, που ξεκινάει από το χωριό Λιθότοπο. Μετά το τέλος του αναχώματος, και με βάση τις οδηγίες του πιο έμπειρου της παρέας, ακολουθήσαμε μια δύσκολη διαδρομή που διατρέχει τη βόρεια πλευρά της λίμνης, περνώντας από δασωμέ­νους λοφίσκους στο μικρό δέλτα που δημιουργεί ο Στρυμόνας. Χρειάστηκε όλη μας η επιδεξιότητα για να αποφύγουμε τις παγίδες του βάλτου, αλλά είδαμε τόσα πολλά πουλιά, που πραγματικά άξιζε τον κόπο. Πριν από μερικά χρόνια ο Γιάννης Ρέκλος δημιούργησε τον ξενώνα «Οικοπεριηγητής» και άρχισε να οργανώνει τις πρώτες οικολογικές εξερευνήσεις στη λίμνη. Αρχικά οι περιηγήσεις περιορίζονταν σε πρωινές βαρκάδες που συν­δυάζονταν με περιβαλλοντική ενημέρωση. Ωστόσο, το ολοένα αυξανόμενο ενδιαφέρον των επισκεπτών παρείχε τα «καύσιμα» για να επεκταθούν οι δραστηριότητες. Σήμερα, εκτός από την κλασική βαρκάδα και την κωπηλασία με καγιάκ, μπορείς να κάνεις περιηγήσεις με άλογα, ποδηλασία σε επιλεγμένες διαδρομές και πεζοπορία στις όχθες - εφικτή μόνο κατά την περίοδο που τα νερά της λίμνης είναι χαμηλά, δηλαδή από το φθινόπωρο μέχρι την άνοιξη. Εκτός από τον «Οικοπεριηγητή», στην περιοχή δραστηριοποιείται και η εταιρεία «Ιχνηλάτης», η οποία ειδικεύεται στις διαδρομές με άλογα, αλλά οργανώνει και διαδρομές με τζιπ. Κορυφαίες στιγμές: το να διασχίζεις τους βάλ­τους και να οδηγείς πάνω στην παγωμένη λίμνη, όταν φυσικά το επιτρέπουν οι συνθήκες. Οι εναλλαγές του τοπίου, μοναδικές. Σε κάποια σημεία ένα μοβ-πράσινο χαλί σκεπάζει τη λίμνη - και ναι, είναι νούφαρα! Στο ανατολικό τμήμα της τα νούφαρα που τη σκεπάζουν είναι κίτρινα, ενώ την άνοιξη στη δυτική όχθη το τοπίο γίνεται κατακόκκινο από τις παπαρούνες. Τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο, μήνες που μεταναστεύουν τα πουλιά, συγκεντρώνονται στην Κερκίνη φανατικοί birdwatchers από κάθε γωνιά της Γης. «Οι καλύτερες εποχές για να απολαύσεις τη λίμνη είναι το φθινόπωρο, ο χειμώνας και η άνοιξη», λέει ο Γιάννης Ρέκλος, ενώ δεν παραλείπει να μας συστήσει τα τοπικά πανηγύρια που γίνονται του Αγίου Πνεύματος και το Δεκαπενταύγουστο, αλλά και το οικολογικό φεστιβάλ, που πραγματοποιείται το πρώτο σαββατοκύριακο του Ιουλίου. Η έκπληξη που πάντα περιμένεις όταν ετοιμάζεις βαλίτσες για οικο-weekend, ήρθε τη στιγμή που αφήναμε πίσω μας τη λίμνη και τον ήρεμο κόσμο των πουλιών. Ένα μεγάλο κοπάδι αργοκίνητα βουβάλια διέσχιζε νωχελικά το χωματόδρομο αναζητώντας νερό και δροσιά. Ο βοσκός που τα πρόσεχε μας είπε πως στην περιοχή υπάρχουν περισσότερα από οχτακόσια βουβάλια, τα οποία αυξάνονται με σταθερό ρυθμό. Προς το παρόν εκμεταλλεύονται μόνο το κρέας τους, αλλά σύντομα θα βγουν στην παραγωγή γαλακτοκομικά προϊόντα από το εξαιρετικά εύγευστο γάλα. Προμηθευτήκαμε καβουρμά και λουκάνικα από το κρεοπωλείο στο χωριό Λιβάδια, αλλά στο επόμενο ταξίδι ευχόμαστε να δοκιμάσουμε και ελληνική «mozzarella di buffala». H γοητεία του πρωτόγονου spa Η ευρύτερη περιοχή της Κερκίνης κρύβει όμως και άλλες συγκινήσεις - καμιά σαρανταριά χιλιόμετρα πιο μακριά, στα σύνορα με τη Βουλγαρία, έξω από το μικροσκοπικό χωριό Άγκιστρο, βρίσκουμε ένα από τα πιο γοητευτικά «spa» της Ελλάδας. Και η διαδρομή ως εκεί αξίζει από μόνη της τον κόπο. Λίγο μετά το Σιδηρόκαστρο, ο δρόμος ακολουθεί την όχθη του Στρυμόνα και η πλούσια βλάστηση στέλνει δροσερές ριπές στο οδόστρωμα. Προσπερνάς το καινούριο εμπορικό κέντρο του Προμαχώνα (κακόγουστη απομίμηση αμερικάνικων mall) και στρίβεις δεξιά για να φτάσεις μετά από ελάχιστα χιλιόμετρα στο χωριό Άγκιστρο. Το χαμάμ του Αγκίστρου βρίσκεται στην έξοδο του χωριού και γνωρίζει πρωτοφανή άνθηση τα τελευταία χρόνια. Το παλιό πέτρινο κτίσμα, με τη θολωτή οροφή και τα μικρά στρογγυλά ανοίγματα που επιτρέπουν στο φως να δημιουργεί μυστηριακές φωτοσκιάσεις, χρονολογείται από το 950 μ.Χ. Πρόσφατα χτίστηκε δίπλα του ένα μικρό ξενοδοχείο - λίγα σκαλοπάτια οδηγούν από τη ρεσεψιόν στα αποδυτήρια του παλαιού οικήματος. Αφήνεις τα ρούχα στους ξύλινους πάγκους και μπαίνεις στο λιτό σκηνικό του βυζαντινού λουτρού. Τρεις πίδακες ζεστού νερού (η θερμοκρασία φτάνει τους 40° C) σε παρασύρουν με την πρώτη βουτιά. Αυτό το πρωτόγονο spa μπορεί να μη διαθέτει τις παροχές των σύγχρονων κέντρων ευεξίας, αλλά η ατμόσφαιρα μυστηρίου και γαλήνης σε απαλλάσσει από τα δήθεν, σε χαλαρώνει πραγματικά. Εκτός από το παλιό πέτρινο κτίσμα, υπάρχουν και τέσσερις νέες γούρνες με νεοελληνική αισθητική, αλλά είναι μια καλή λύση σε περίπτωση που δεν βρεις θέση στο παραδοσιακό κτίσμα. Άλλωστε, το νερό, αλκαλικό, υδροανθρακούχο, είναι το ίδιο και οι θεραπευτικές του ιδιότητες εξίσου ευεργετικές. Κι άλλες βόλτες... Μία από τις κοντινότερες στη λίμνη διαδρομές είναι αυτή που «τρέχει» πάνω από τις βόρειες όχθες. Διαδρομή σύντομη αλλά γεμάτη ευχάριστες εκπλήξεις. Στα δεξιά του δρόμου οι δασωμένες πλαγιές του «Όμορφου Βουνού» (Μπέλες), που αποτελεί και το φυσικό σύνορο με τη Βουλγαρία, στα αριστερά, επίπεδα λιβάδια και απέραντα καπνοχώραφα. Μικρά χωριά απλώνουν τα σπίτια τους στις άκρες του δρόμου, και οι θαμώνες των καφενείων παρατηρούν με ενδιαφέροντα διερχόμενα αυτοκίνητα. Ντόπιος ή περαστικός; Ένα θέμα που πυροδοτεί ακόμα και σήμερα σχόλια και συζητήσεις. Είναι περασμένο μεσημέρι την ώρα που φτάνουμε στη Βυρώνεια, ένα καμπίσιο χωριό που άλλαξε το τούρκικο όνομα του για να τιμήσει το φιλέλληνα Λόρδο Βύρωνα, και φυσικά συναντάμε τη ράθυμη ατμόσφαιρα της μεσημεριάτικης σιέστας. Απόλυτη σιωπή πίσω από τα κλειστά παράθυρα των σπιτιών, μοναδικοί θαμώνες των καφενείων οι γάτες, που λιάζονται στις καρέκλες, ένας σκύλος σηκώνει βαριεστημένα το κεφάλι του στον ήχο του αυτοκινήτου. Κατηφορίζουμε μέχρι το σιδηροδρομικό σταθμό, που μοιάζει να βγήκε από ταινία του Αγγελόπουλου. Το πέτρινο κτίριο κατασκευάστηκε το 1897, και όπως μας πληροφορεί η αναμνηστική πλάκα στον κορμό του αιωνόβιου πλάτανου, «Εδώ ήταν το στρατηγείο των ελληνικών δυνάμεων κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων». Είναι φανερό ότι μετά από αυτή την ιστορική στιγμή, ελάχιστες ανακαινίσεις έγιναν στα κτίρια και στις εγκαταστάσεις. Λίγα χιλιόμετρα μετά τη Βυρώνεια, δίπλα στο Ακριτοχώρι, βρίσκεται το μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου: εντυπωσιακό μακεδονίτικο κτίσμα, με πανοραμική θέα στη λίμνη. Επόμενος σταθμός τα χωριά Άνω και Κάτω Πορόια, με τα σπίτια τους στις δασωμένες πλαγιές του Μπέλες. Είναι τα πιο ζωντανά χωριά της περιοχής, με ανηφορικά δρομάκια, ταβέρνες και καφενεία στις πλατείες με τα πλατάνια, δροσερά ρυάκια που κατεβαίνουν με ορμή από το βουνό. Συναντάμε μια ομάδα πεζοπόρων που παίρνουν το δασικό δρόμο και ακολουθούν το μονοπάτι για την καρδιά του βουνού. Τα Άνω Πορόια είναι η αφετηρία πεζοπορικών και ορειβατικών διαδρομών του Μπέλες. Περιοδικό ΕΥ ΖΗΝ - Οκτώβριος 2005