ΣΧΕΔΙΑΣΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΤΩΝ ΣΕΡΡΩΝ Από τις απαρχές μέχρι την απελευθέρωση της το 1913 Ν. Νικολάου, Σκαπανείς της ιστοριογραφίας και προβλήματα της ιστορίας των Σερρών, Θεσσαλονίκη 1964. Π. Παπαγεωργίου, Αι Σέρραι και τα προάστεια, τα περί τας Σέρρας και η μονή Ιωάννου τον Προδρόμου (Συμβολή ιστορική και αρχαιολογική), Εισαγωγή Χ. Μπακιρτζή, Έκδοση Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Σερρών, Θεσσαλονίκη 19882. Π. Πέννα, Ιστορία των Σερρών από της αλώσεως αυτών υπό των Τούρκων μέχρι της απελευθερώσεως των υπό των Ελλήνων 1383-1913, Αθήνα 19662. Δ. Σαμσάρη, Ιστορική γεωγραφία της Ανατολικής Μακεδονίας κατά την αρχαιότητα, Έκδοση Ε.Μ.Σ., Θεσσαλονίκη 1976, σσ. 126-128. Πέτρου Σαμσάρη, «Το ιστορικό της ανέγερσης του ανδριάντα του Εμμανουήλ Παπά στην πόλη των Σερρών», ΜΕΤΑ τεύχ. 51 (Μάρτιος, 1999) σσ. 1/17-8/24· Ευ. Στράτη, Ιστορία της πόλεως των Σερρών, Εισαγωγή Πέτρου Σαμσάρη, Έκδοση Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Σερρών, Σέρρες 20003. ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΩΝ ΠΕΡΙΧΩΡΩΝ ΤΩΝ ΣΕΡΡΩΝ Αρχαιολογικόν Δελτίον 24 (1969) χρον. Β2, σσ. 359-360, πίν. 367γ-δ και 46 (1991) χρον. Β2, σσ. 347-348. Γ. Κουντιάδη, Σύντομος ιστορική επισκόπησις της ιεράς μονής Προδρόμου (Σερρών) απ' αρχής της ιδρύσεως αυτής μέχρι των καθ' ημάς χρόνων (1270-1956), Σέρραι 19714, σσ. 7-8. Ε. Κουρκουτίδου-Νικολαΐδου, ΑΔ 27 (1972) χρον. Β2, σσ. 577-578, πίν. 528α. Φ. Οικονομίδου, «Βλάχικη φορεσιά από το Χιονοχώρι», Μακεδονικά 13 (1973) σ. 341. Κ. Οικονόμου, «Ο σταυροειδής εγγεγραμμένος ναός του Αγίου Νικολάου στον Ελαιώνα Σερρών», Πρόγραμμα και περιλήψεις εισηγήσεων και ανακοινώσεων 9ου Συμποσίου Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης, Αθήνα 1989, σσ. 64-65. Πέτρου Σαμσάρη, «Άγνωστη βυζαντινή τοιχογραφία στην περιοχή των Σερρών», Βυζαντινά 14 (1988) σσ. 399-412 (σχέδ. 1-3), πίν. 1-17. Ε. Τσιγαρίδα, «Περί του ναού του Αγίου Νικολάου Ελαιώνος Σερρών», Αρχαιολογικά Ανάλεκτα εξ Αθηνών 4/1 (1971) σσ. 54-57 (εικ. 1-4). Χριστοφόρου, ιεροδιδ. και ηγουμένου, Προσκυνητάριον της εν Μακεδονία παρά τη πόλει Σερρών σταυροπηγιακής ιεράς μονής του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, Λειψία [1904], σσ. 18, 30. ΟΘΩΜΑΝΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ R. Anhegger, «Beitrage zur Osmanische Baugeschichte III: Moscheen in Saloniki und Serres; Zur Frage der Planmoscheen», Istanbuler Mitteilungen 17 (1967) 312-330. E. - H. Ayverdi, Aurupa'da Osmanh Mimari Eserleri, v. IV: Yunanistan, Bulgaristan, Arnavutluk, Istanbul x.x., 278-281. Evangelia Balta, Les vakifs des Serres et de sa region, Athenes 1995. Γ. Καφταντζή, Ιστορία της πόλεως Σερρών και της περιφέρειάς της, Θεσσαλονίκη 1996. M. Kiel, Observations on the History of Northern Greece during the Ottoman Rule. The Turkish monuments of Komotini and Serres», Balkan Studies 12/2 (1971) 415-462 [= Studies on the Ottoman architecture of the Balkans, London, Variorum Reprints, 1990, no III]. Α. Ο. Ορλάνδου, «Εργασίαι αναστηλώσεως μεσαιωνικών μνημείων», Αρχείον των Βυζαντινών Μνημείων της Ελλάδος, Ε' (1939-1940) 207-213. Π. Ν. Παπαγεωργίου, «Αι Σέρραι και τα προάστεια, τα περί τας Σέρρας και η Μονή Ιωάννη του Προδρόμου. Συμβολή Ιστορική και Αρχαιολογική», Byzantinische Zeitschrift 3 (1894) [ = αναστ. έκδ. Δημοσίας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Σερρών με πρόλογο του Χ. Ν. Μπακιρτζή, Θεσσαλονίκη 1988]. Π. Πέννα, Ιστορία των Σερρών από της αλώσεως αυτών υπό των Τούρκων μέχρι της απελευθερώσεως των υπό των Ελλήνων, 1383-1913, Αθήναι 1966. Αιμιλίας Στεφανίδου, «Το Μπεζεστένι των Σερρών», Μνημείο και περιβάλλον 3 (1996) 61-84. ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Ι. Γκερέκου - Α. Κανλή, Θησαυροί της Ι. Μητροπόλεως Σερρών και Νιγρίτης: το εκκλησιαστικό Μουσείο, Σέρρες 1998. Έχει συμπεριληφθεί μόνον η βιβλιογραφία που κατατέθηκε από τους συγγραφείς, οι οποίοι έχουν και την αποκλειστική ευθύνη του περιεχομένου των κειμένων τους. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΤΩΝ ΣΕΡΡΩΝ Από τις απαρχές μέχρι την απελευθέρωση της το 1913 Εικ. 2, 3, 5, 6, 8, 12, 15: Πέτρος Κ. Σαμσάρης Εικ. 9, 13, 17: Χριστίνα Παπαφράγκου ΝΕΟΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ Γ. Καφταντζή, Οι Σέρρες άλλοτε και τώρα, Έκδοση του Ομίλου Ορφέας Σερρών, Σέρρες 1985. Γ. Καφταντζή, Ιστορία της πόλεως των Σερρών και της περιφέρειας της, τομ. τρίτος, Θεσσαλονίκη 1996. Β. Τζανακάρη, Εικονογραφημένη ιστορία των Σερρών, τομ. πρώτος, εκδ. περιοδικού "ΓΙΑΤΙ", Σέρρας 1991. Χριστόφορος Μελίδης, Τοιχογραφίες του κτιρίου της ΔΕΗ Σερρών. ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ Χριστίνα Παπαφράγκου Ζ. & Ν. Μανδηλιώτης Αλέξανδρος Κυπαρίσσης ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΩΝ ΠΕΡΙΧΩΡΩΝ ΤΩΝ ΣΕΡΡΩΝ Εικ. 1-16, 18, 20, 26-29: Πέτρος Κ. Σαμσάρης Εικ. 17, 19, 21-25, 30: Χριστίνα Παπαφράγκου ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΤΙΜΙΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ Χριστίνα Παπαφράγκου Ζ. & Ν. Μανδηλιώτης ΟΘΩΜΑΝΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ Εικ. 1: Β. Τζανακάρη, Εικονογραφημένη ιστορία των Σερρών, τομ. πρώτος, Σέρρας 1991. Εικ. 2-3, 21, 23, 27: H. Yiakoumis - Alexandra Yerolympos - Ch. Pedelachore de Loddis, Ernest Hebrard, 1875 - 1933. La vie illustre d' un architecte: De la Grece a V Indochine, Athenes 2001. Εικ. 5-7, 18: Τ. Καφταντζή, Οι Σέρρες άλλοτε και τώρα, Σέρρες 1985. Εικ. 8, 9: S. Sentiirk - B.Johnson, "Heads and Tiles": The two faces of Sovereignty, Istanbul 1995, no 20, 31. Εικ. 15: Χριστίνα Παπαφράγκου Εικ. 4, 10-12, 14, 16-17, 20, 22, 24-26, 28-37: Σ. Β. Σαμπανοπούλου Εικ. 13, 19: Αλέξανδρος Κυπαρίσσης Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ Χριστίνα Παπαφράγκου Ζ. & Ν. Μανδηλιώτης Λίλα Θεοδωρίδου-Σωτηρίου Αλέξανδρος Κυπαρίσσης ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Χριστίνα Παπαφράγκου Αλέξανδρος Κυπαρίσσης ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Φωτογραφικό αρχείο Ιεράς Μητροπόλεως Σερρών & Νιγρίτης ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ ΜΟΥΣΕΙΑ Χριστίνα Παπαφράγκου Ζ. & Ν. Μανδηλιώτης Αλέξανδρος Κυπαρίσσης Η ΠΟΛΗ ΤΩΝ ΣΕΡΡίΙΝ Χριστόφορος Μελίδης, Τοιχογραφίες τον κτιρίου της ΔΕΗ Σερρών Χριστίνα Παπαφράγκου Ζ. & Ν. Μανδηλιώτης Γενικά Αρχεία τον Κράτους Αρχείο Γιώργου Αγγειοπλάστη Αλέξανδρος Κυπαρίσσης ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ Χριστίνα Παπαφράγκου Ζ. & Ν. Μανδηλιώτης Αλέξανδρος Κυπαρίσσης ΠΕΡΙΑΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Πανεπιστήμιο Πάτρας - Μουσείο Γουλανδρή, Θηλαστικά και Ερπετά της Ελλάδας, Ίδρυμα Τύπου Α.Ε. 1996. Paul Sterry, Field Guide to Birds of Britain and Europe, The Crowood Press, Great Britain 1994. Paul Davies - Bob Gibbons, Field Guide to Wild Flowers of Southern Europe, The Crowood Press, Great Britain 1993. Costanza Lunardi, The Macdonald Encyclopedia of Shrubs and Trees, Macdonald Orbis, Great Britain 1988. ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΜΕ ΙΔΙΑΙΤΕΡΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ Χριστίνα Παπαφράγκου Ζ. & Ν. Μανδηλιώτης Δ. & Χ. Αντωνίου Αρχείο Δήμου Αλιστράτης Αλέξανδρος Κυπαρίσσης Λεζάντες στις εικόνες υπάρχουν μόνο σε αυτές που δόθηκαν από τους συγγραφείς, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για την αναφορά της πηγής τον δημοσιευμένων φωτογραφιών.