ΧΕΡΤΑ ΜΥΛΕΡ Νόμπελ Λογοτεχνίας 2009
Η Ρουμανικής καταγωγής Γερμανίδα μυθιστοριογράφος, δοκιμιογράφος και ποιήτρια, Χέρτα Μύλερ, κέρδισε το Νόμπελ Λογοτεχνίας 2009. Τα περισσότερα γραπτά της Χέρτα Μύλερ είναι σε ένα ύφος μεταφορικό και θεματικά εμπνέεται από την προσωπική της ζωή: μεγάλωσε και έζησε σε μια σκοτεινή περίοδο ολοκληρωτικού καθεστώτος, στην Ρουμανία του Τσαουσέσκου. Γεννήθηκε το 1953 από γονείς γερμανικής καταγωγής, στο Νίτσκιντορφ, ένα χωριό της δυτικής Ρουμανίας όπου κανείς δεν μιλούσε Ρουμανικά. Κατά την διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, όταν η χώρα ήταν υπό γερμανική κατοχή, ο πατέρας της Μύλερ υπηρέτησε στα Waffen SS και μετά τον πόλεμο ως φορτηγατζής. Η μητέρα της μεταφέρθηκε σε στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας στην Σοβιετική Ένωση για πέντε χρόνια. Η Μύλερ σπούδασε Γερμανικά και Ρουμανικά στο Πανεπιστήμιο στην Τιμοσοάρα. Κατά την διάρκεια των σπουδών της συνδέθηκε με την ομάδα Aktionsgruppe Banat που αποτελείτο από γερμανόφωνους συγγραφείς και αριστερούς. Η ομάδα κατηγορήθηκε ότι συνωμοτούσε κατά του κράτους και ένα μέλος της φυλακίσθηκε. Μετά το 1975 επισήμως απαγορεύτηκε η λειτουργία της ομάδας αλλά στο μεταξύ είχε διαδραματίσει έναν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του κινήματος κατά του ολοκληρωτικού καθεστώτος. Η Μύλερ άρχισε να γράφει μετά τον θάνατο του πατέρα της. Έγραψε για τα παιδικά της χρόνια, για τους γονείς της, για το χωριό της. Από το 1977 έως το 1979, εργάστηκε ως μεταφράστρια σε εργοστάσιο κατασκευής τρακτέρ. Επειδή όμως αρνήθηκε να συνεργαστεί με το καθεστώς Τσαουσέσκου απολύθηκε και της ανοίχτηκε φάκελος στην Ασφάλεια. Για να μπορέσει να επιβιώσεις εργάστηκε ως νηπιαγωγός και δίδασκε ιδιαίτερα μαθήματα Γερμανικών. Την αποκαλούσαν «παράσιτο» και δεχόταν πολλές απειλές και κατασκευασμένες κατηγορίες. Το 1979 τελείωσε το χειρόγραφο Nadirs (Niederungen), με δεκατέσσερις ποιητικές πρόζες αλλά μόνον το 1984 εκδόθηκε στην αλογόκριτη μορφή του στην Γερμανία και έγινε δεκτό με κριτικούς επαίνους. Της απαγορεύτηκε να ταξιδεύει και, όταν της επετράπη κάποια στιγμή, οι μυστικές υπηρεσίες φρόντισαν να διαδώσουν ότι ήταν πράκτορας τους. Της απαγορεύτηκε επίσης να εκδώσει στην Ρουμανία. Το 1987 η Μύλερ κατάφερε να μεταναστεύσει στην Γερμανία με τον τότε σύζυγό της. Το 1989 έπεσε το καθεστώς Τσαουσέσκου και ο δικτάτορας εκτελέστηκε με την σύζυγό του. Η Μύλερ παρόλα αυτά ισχυριζόταν ότι ακόμη ήταν υπό παρακολούθηση όταν επισκέφτηκε την Ρουμανία χρόνια μετά. Η κοινωνία των παιδικών της χρόνων, με τους παραδοσιακούς ρόλους των δύο φύλων και τις πατροπαράδοτες αξίες, αποτέλεσε τον μικρόκοσμο μιας ολόκληρης καταπιεστικής κοινωνίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Μύλερ αρνήθηκε να χαρακτηριστεί ως συγγραφέας-φεμινίστρια. Στο μυθιστόρημά της The Land of Green Plums (1994), γραμμένο ύστερα από τον ύποπτο θάνατο δύο φίλων της Μύλερ, αναφέρεται σε μια ομάδα νέων ανθρώπων που η φιλία τους καταστρέφεται λόγω της πίεσης της ολοκληρωτικής κοινωνίας. Στο βιβλίο The Appointment (1997) ενδιαφέρεται για την ιδιωτική ζωή ενός απομονωμένου ατόμου κοινωνικά παρά για την συλλογική εμπειρία. Στο Traveling on One Leg (1989) εκθέτει τα προβλήματα μιας τριαντάρας Ρουμάνας Γερμανικής καταγωγής, που τα φτιάχνει με τρεις άντρες. Η δράση του βιβλίου είναι μικρή αλλά η εσωτερική συνείδηση της Ιρένας, όπου το πολιτικό μετατρέπεται σε προσωπικό-διαγράφεται εκπληκτικά. Η Χέρτα Μύλερ έχει εκδώσει διαλέξεις πάνω στην γραφή με τίτλο Der Teufel sitzt im Spiegel (1991), δημοσιογραφικά κείμενα (Eine warme Kartoffel ist ein warmes Bett,1992), δοκίμια (Hunger und Seide, 1995), ένα πειραματικό βιβλίο Der Wächter nimmt seinen Kamm: Vom Weggehen und Ausscheren (1993), όπου παίζει με την αντιπαράθεση κειμένου και εικόνας και το ποίημα-κολάζ Este sau nu este Ion (2005). Παράλληλα με το βραβείο Νόμπελ, έχει κερδίσει και άλλα λογοτεχνικά βραβεία όπως The Kleist Prize (1994), το Ευρωπαϊκό Αριστείο για την Λογοτεχνία ( European Union's Aristeion Prize for Literature 1995), το International IMPAC Dublin Litetary Award (1998), το Franz Kafka Prize (1999) και το Konrad Adenauer Foundation (2004). Στην Γερμανία, όπου ζει η Μύλερ, έχει εγκατασταθεί στο Βερολίνο, και δίνει διαλέξεις στα Πανεπιστήμια. Το 1995 τοποθετήθηκε μέλος της Γερμανικής Ακαδημίας , Academy for Language and Poetry Περισσότερες πηγές: 'In allem ist der Riss': Trauma, Fragmentation, and the Body in Herta Müller's Prose and Collages, in The Modern Language Review by Lyn Marven (April 4, 2006); Body and Narrative in German Literature by Lyn Marven (2005); Herta Müller, ed. by Thomas Daum (2003); Herta Müller, ed. by Brigid Haines (1998); Eine Poesie der Sinne: Herta Müllers Diskurs des Alleinseins und seine Wurzeln by Herta Haupt-Cucuiu (1996). Στα ελληνικά: «Μετέωροι ταξιδιώτες» εκδόσεις Ηριδανός 1993 Βιβλιογραφία : ? Niederungen, 1982 - Nadirs - Matala maa (suom. Raija Jänicke, 1989) ? Drückender Tango: Erzählungen, 1984 ? Der Mensch ist ein großer Fasan auf der Welt, 1986 - Ihminen on iso fasaani (suomentanut Raija Jänicke, 1990) ? Barfüßiger Februar, 1987 ? Reisende auf einem Bein, 1989 ? Der Teufel sitzt im Spiegel, 1991 ? Der Fuchs war damals schon der Jäger, 1992 ? Eine warme Kartoffel ist ein warmes Bett, 1992 ? Der Wächter nimmt seinen Kamm: Vom Weggehen und Ausscheren, 1993 ? Das Herztier, 1994 ? Hunger und Seide, 1995 ? In der Falle, 1996 ? Heute wär ich mir lieber nicht begegnet, 1997 ? Der fremde Blick oder Das Leben ist ein Furz in der Laterne, 1999 ? Im Haarknoten wohnt eine Dame, 2000 ? Heimat ist das, was gesprochen wird, 2001 ? Der König verneigt sich und tötet, 2003 ? Die blassen Herren mit den Mokkatassen, 2005 ? Este sau nu este Ion, 2005 (by Polirom) ? Atemschaukel, 2009 Απόδοση από το διαδικτυακό τόπο Poets and Writers Θεόδωρος Γρηγοριάδης