“Αριθμός Φύλλου [1821]” με τίτλο: “Σινιάλα της νύχτας”.
Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος μέσα από τις «Φιάμολες και τις Παντιέρες», το προηγούμενο εργαστήριο των εκπαιδευτικών προγραμμάτων της με τίτλο Αριθμός Φύλλου 1821, μας έφερε σε επαφή με τον ναυτικό κώδικα επικοινωνίας της εποχής του 1821.Μάθαμε, λοιπόν, ότι, κατά τη διάρκεια του Αγώνα, τα πλοία κατάφερναν να επικοινωνούν μεταξύ τους με σινιάλα, καθώς τότε δεν διέθεταν ηλεκτρονικά μέσα επικοινωνίας. Είδαμε πως τα σινιάλα αυτά την ημέρα δίνονταν με σημαίες. Στο συγκεκριμένο εργαστήριο με τίτλο «Σ-.—ΝΙΑΛΑ Τ….Σ ΝΥΧΤΑΣ» (ΣΙΝΙΑΛΑ ΤΗΣ ΝΥΧΤΑΣ), πληροφορούμαστε πως τη νύχτα, όταν οι σημαίες δεν ήταν πια ορατές, τα σινιάλα δίνονταν με φωτεινά φανάρια ή ήχους. Οι συνδυασμοί με αναμμένα φανάρια αποτελούσαν τον βασικό τρόπο ανταλλαγής μηνυμάτων για διάφορα ζητήματα σχετικά με την πλοήγηση, την ασφάλεια ή την αποστολή του πλοίου.
Στο Κεντρικό Αρχείο του εργαστηρίου βλέπουμε έναν κώδικα σινιάλων για τη νύχτα με 3, 4 και 5 φανάρια αντίστοιχα, επινοημένα από τον ναύαρχο Γεώργιο Σαχίνη. Τα συγκεκριμένα σινιάλα χρησιμοποιούνταν από τις πολεμικές μοίρες της Ύδρας και των Ψαρών που υπερτερούσαν αριθμητικά κατά την Επανάσταση του 1821 και γι΄αυτό ο στόλος τους μαζί με των Σπετσών ονομάστηκε τρινήσιος. Κάθε νησιώτικη περιοχή είχε συνήθως τον δικό της κώδικα σινιάλων, έτσι ώστε τα πλοία να συνεννοούνται μεταξύ τους χωρίς να τα καταλαβαίνει ο εχθρός. Το άναμμα των φαναριών συνδυαζόταν κάποιες φορές και με κανονιοβολισμούς ή ψευδοφωτισμούς και μπορεί να σήμαινε, όπως βλέπουμε στο τεκμήριο, την ανάγκη επικοινωνίας με τον Ναύαρχο, την εντολή για ανέβασμα των ιστίων ή για συγκέντρωση του στόλου αλλά και την προειδοποίηση για ξέρα. Επίσης, άλλα σινιάλα μπορεί να σήμαιναν την ανάγκη για βοήθεια ή για αποστολή βαρκών, την εντολή για συγκεκριμένη απόσταση μεταξύ των καραβιών ή καλέσματα όπως «Ελάτε όλοι κοντά μου».
Μέσω του προαναφερόμενου, λοιπόν, χειρόγραφου αρχείου με θέμα «Ναυτικά σενιάλα και ναυτικό ημερολόγιο του πλοίου «Μιλτιάδης», η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος δίνει τη δυνατότητα στα παιδιά να έρθουν σε επαφή με τον κώδικα σινιάλων που εξασφάλιζε την επικοινωνία μεταξύ των πλοίων του Αγώνα κατά τη διάρκεια της νύχτας. Έτσι οι νεαροί χρήστες παρατηρούν, γνωρίζουν την ύπαρξη του αντίστοιχου ναυτικού σηματολογίου και μπορούν ακόμη και να πειραματιστούν με τη δημιουργία σηματολογίου με φανάρια και ήχους. Άλλωστε, οι συνδυασμοί αυτών των σινιάλων άνοιξαν τους θαλάσσιους δρόμους προς την Ελευθερία!
Ψηφιακές Πηγές
Εβγήκαμεν εις τα πανία, Ημερολόγιον των κατά θάλασσαν εκστρατειών του εκ της νήσου Ύδρας πλοιάρχου Γεώργιου Σαχίνη επί του βρικίου «Ο ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ» υπό την οδηγίαν του Ναυάρχου Ανδρέα Μιαούλη, ΓΑΚ& Ίδρυμα Μποδοσάκη 2020:
Εκπαιδευτικό Λογισμικό: Το 1821 εν πλω:
https://www.slideshare.net/elenoragr/21-4428014
Διεθνής κώδικας σημάτων:
