Η ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΤΗΣ ΧΟΡΩΔΙΑΣ ΚΑΙ ΜΑΝΤΟΛΙΝΑΤΑΣ

ΤΟΥ «ΟΡΦΕΑ» ΣΕΡΡΩΝ

ΣΤΟΝ «ΠΑΡΝΑΣΣΟ» ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ ΤΟ 1963

Τα φωτογραφικά και έντυπα ντοκουμέντα

από το αρχείο του Ορέστη Καζαμία

      Το Μάρτιο του 1963 η Μακεδονική Εστία των Αθηνών παρουσιάζει στην Αθήνα την 70μελή μικτή χορωδία και μαντολινάτα του «Ορφέα» Σερρών στην εναρκτήρια των εορτών επί τη συμπληρώσει πεντηκονταετίας από της απελευθερώσεως των Σερρών (1913).

      Η συναυλία πραγματοποιήθηκε την 5.3.1963 στην αίθουσα του συλλόγου «Παρνασσός» με τη μορφή μουσικοφιλολογικής γιορτής, αφιερωμένης στα δημοτικά τραγούδια των Σερρών. Σύμφωνα με το πρόγραμμα της οργανώτριας Μακεδονικής Εστίας την εκδήλωση προλόγισαν οι Αστέριος Χατζηδίνας, πρόεδρος της Μ. Εστίας, και Ορέστης Καζαμίας, από μέρους των φιλοξενουμένων. Ο τελευταίος δεν θα παραλείψει να αναφερθεί στην απομεμακρυσμένη γωνιά της Ελλάδος, τας Σέρρας, όπου ήκμαζον ανέκαθεν τα Γράμματα, οι Τέχνες και η μουσική, [η οποία] αποτελεί παλαιοτάτην απασχόλησιν... Τέλος, για το Σερριώτικο δημοτικό τραγούδι μίλησε ο λογοτέχνης και πρόεδρος του Συλλόγου Γραμμάτων και Τεχνών Σερρών Γιώργος Καφταντζής (1921-1998). Ποιήματα Σερραίων αλλά και τους στίχους μερικών από τα τραγούδια

-εναρμόνιση και επεξεργασία για μικτή χορωδία και μαντολινάτα του διευθυντή Χρήστου Σταματίου (Σέρρες 1909-1998)- απήγγειλαν οι ηθοποιοί Μιράντα Μυράτ (Καπετάν Βάρδας), Αντιγόνη Βαλάκου (Σερριώτισσα, του Κων/νου Παναγόπουλου) και Παντελής Ζερβός (Γιάλα Στέργιου μ’ και Τρια πιτρούδια [Εμμ. Παπά], Κανακάρικη και Αυγηνιώ [Νιγρίτας]). Χαρακτηριστικό και το απόσπασμα από την παρουσίαση του Γ. Καφταντζή:

Το μεγάλο δυστύχημα είναι μονάχα, πως το Σερριώτικο δημοτικό τραγούδι έμεινε

ως τα τώρα ατρύγητο στο στόμα του λαού και κινδυνεύει μοιραία να χαθεί, να

ξεχαστεί. Σήμερα μόνο τα σύγχρονα τραγούδια της μόδας τραγουδά η νεολαία

μας και οι παληοί ντρέπονται να τραγουδούν πια τα παλιά. Τι θα πρέπει να γίνει

για να περισωθούν οι κατανυχτικές αυτές προσευχές της λαϊκής ψυχής, οι

θησαυροί που εξανθρωπίζουν αληθινά τον άνθρωπο, δεν είναι της ομιλίας

μας...

      Μερικές δημοσιοποιήσεις του γεγονότος προηγήθηκαν από τον γράφοντα στα ιστορικά λευκώματα του ιδίου για τη Μουσική της πόλης των Σερρών κατά τον εικοστό αιώνα (1986, 1991) και από το Γ. Καφταντζή στην Ιστορική  αναδρομή του Ορφέα Σερρών 1905-1991. Στην παρούσα συνοπτική επετειακή ανασκόπηση για τα 100 χρόνια από την ίδρυση του ιστορικού συλλόγου, παρουσιάζουμε φωτογραφικά και έντυπα ντοκουμέντα που αφορούν στην εκδήλωση, αδημοσίευτα στην πλειονότητά τους, από το αρχείο του αείμνηστου Σερραίου φαρμακοποιού, δεξιοτέχνη μαντολινίστα (α΄ μαντ.) και προέδρου του «Ορφέα» κατά τις περιόδους 1947-48 και 1955-65 Ορέστη Καζαμία (1909-1965).

      Ευχαριστίες οφείλονται στον καλό φίλο, Σερραίο κοντραμπασσίστα και καθηγητή μουσικής, Σάκη Μουχταρίδη για τη σημαντική βοήθεια στην απόκτηση του πολύτιμου αρχείου την 15.3.2005, μόλις την παραμονή της κατεδάφισης της διώροφης κατοικίας Καζαμία επί της Ικονίου 2.

Ο αθηναϊκός τύπος σχολιάζει τη συναυλία

      «Αυτή την Τρίτη θέλησα να παρακολουθήσω τη ‘Μουσική Βραδυά’ της Μακεδονικής Εστίας, που σημείωνε την έναρξη του εορτασμού της 50ετηρίδος από της απελευθερώσεως των Σερρών και ήταν αφιερωμένη στα δημοτικά τραγούδια της ωραίας πόλεως. Οι οργανωτές δεν προέβλεψαν την κοσμοσυρροή και η αίθουσα του ‘Παρνασσού’ φάνηκε πάρα πολύ μικρή για τον κόσμο που έσπευσε να παρακολουθήση τη συναυλία. Δεν κατώρθωσα να εισχωρήσω -αν και έφθασα εγκαίρως- παρά κατόπιν... πάλης και χάρις στην ευγένεια των αστυνομικών και των υπαλλήλων του ‘Παρνασσού’. Αλλά στην αίθουσα, στάθηκε αδύνατο να μπω. Από το μικρό καμαράκι των παρασκηνίων, όπου οι τεχνικοί του Ε.Ι.Ρ. ηχογραφούσαν την εορτή, παρακολούθησα τους εμπνευσμένους λόγους του προέδρου της Μ. Ε. κ. Αστερίου Χατζηδίνα και του προέδρου του ‘Ορφέως’ κ. Ορέστη Καζαμία, τις ωραίες απαγγελίες του κειμένου των τραγουδιών από τις κυρίες Μιράντα και Βαλάκου και τον κ. Παντελή Ζερβό, καθώς και τις μουσικές εκτελέσεις.

      Πριν από χρόνια είχα επισκεφθή την ωραία πόλι των Σερρών, ξέρω την ιστορική δράσι, την ηρωική και καλλιτεχνική, του Ομίλου ‘Ορφέως’. Τώρα ο ‘Ορφεύς’ μάς έστειλε μια λαμπρή μικτή Χορωδία και μια σπουδαία Μανδολινάτα, που υπό την διεύθυνση του καθηγητού κ. Χρ. Σταματίου έδωσαν μια σειρά από ωραιότατα τραγούδια της περιοχής. Ωραίες φωνές συνόλου και σολίστ, σωστές, φυσικές -όσο μπορούσα να κρίνω απ’ το... καμαράκι. Και μου έκανε ξεχωριστή εντύπωση η απλότης της εναρμονίσεως των τραγουδιών. Ήταν φανερή η ικανότης του διευθυντού κ. Σταματίου, τόσο στη διεύθυνση της Χορωδίας, όσο και της Μανδολινάτας. Ας δεχθή μαζί με τα θυελλώδη χειροκροτήματα του κόσμου και τα δικά μου συγχαρητήρια». Αλεξάνδρα Λαλαούνη, μουσικοκριτικός, εφημ. Βραδυνή, φ. 9.3.1963.

      «...Οι ωραίες δροσερές φωνές των Σερραίων ερασιτεχνών σ’ ένα σύνολο πειθαρχημένο, ελαστικό, σονάρουν αφάνταστα, με τη Μανδολινάτα. Το τραγούδι τους φυσικό, απλό, γεμίζει γοητεία, από χάρι, που δίνει στα ‘διαμάντια’ που ερμηνεύουν, όχι μόνο τις προθέσεις του διασκευαστή αρχιμουσικού κ. Χρ. Σταματίου, αλλά και όλο το βαθύ κόμμα των στίχων, με τον περίφημο τοπικό ιδιωματισμό». Ιωάννης Σ. Γιαννούλης («Γ»), μουσικοκριτικός, εφημ. Ελληνική Ώρα, Πειραιώς, φ. 11.3.1963.

      Άλλες δημοσιεύσεις: Τριαντ. Θεοδωρίδης, Γεν. Γραμματέας της Μακ. Εστίας, Η σημερινή μουσικοφιλολογική εκδήλωσις στον «Παρνασσόν», εφημ. Βραδυνή, φ. 5.3.1963 (αναδημοσίευσή του στο Σερραϊκόν Βήμα, φ. 8.3.1963), Ηλίας Ηλιόπουλος, εφημ. Έθνος, φ. 6.3.1963, Έποψ [ψευδών.], εφημ. Μεσημβρινή, φ. 6.3.1963 αλλά και ο λογοτέχνης και κριτικός Στέφ. Χρυσός (Τάκης Γκοσιόπουλος) του Ελληνικού Βορρά της Θεσσαλονίκης, φ. 9.3.1963, στήλη «Γράμματα»: «Η ‘Μακεδονική Εστία’ βρίσκεται σε πλήρη ανταπόκριση με τους σκοπούς και τις προθέσεις της. Δεν υπάρχουν ανυπέρβλητα εμπόδια για το Δ. Συμβούλιό της. Εκδόσεις βιβλίων, γιορτές τιμητικές για καλλιτεχνικές και πνευματικές φυσιογνωμίες, προβολή μουσικών συγκροτημάτων, διαλέξεις, είναι ως τώρα αυτά που εκφράζουν τη δραστηριότητα του λαμπρού αυτού πνευματικού Συλλόγου των Μακεδόνων στην Αθήνα».

Ο τοπικός τύπος

      «... Τόσον τα μέλη της μικτής Χορωδίας όσον και οι αποτελούντες την Μανδολινάτα αφήκαν τας καλλιτέρας των εντυπώσεων εις το πολυπληθές και εκλεκτόν ακροατήριον, αποσπάσαντες ζωηρά χειροκροτήματα. Με ιδιαιτέραν δε συγκίνησιν διέκριναν οι ακροαταί, ότι μεταξύ των μελών της Μανδολινάτας ήσαν και ο ίδιος ο πρόεδρος του ‘Ορφέως’ κ. Ορέστης Καζαμίας και ο εμπνευσμένος αντιπρόεδρος κ. Δημ. Στεφανίδης, δίδοντες ούτω πρώτοι το καλόν παράδειγμα...». Και παρακάτω: «... παρέστησαν μεταξύ των επισήμων ο Αντιπρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων και βουλευταί των Σερρών, οι Υπουργοί Παιδείας κ. Γρ. Κασιμάτης, Βιομηχανίας κ. Λ. Μπουρνιάς, Συγκοινωνιών κ. Δ. Βρανόπουλος, ο Υφυπουργός Δημοσίων Έργων κ. Αλ. Θεοδοσιάδης... ο ακαδημαϊκός και η κ. Ουμβ[έρτου] Αργυρού, πολλοί καθηγητές Πανεπιστημίου, Πολυτεχνείου και Μουσικών Ιδρυμάτων και η εκλεκτικωτέρα Αθηναϊκή κοινωνία...». Τ.Δ.Θ.[Τριαντ. Δ. Θεοδωρίδης], εφημ. Σερραϊκόν Βήμα, φ. 17.3.1963.

      Στην Πρόοδο, φ. 10.3.1963, σ. 1, τετράστηλα άρθρα με τα κείμενα των Αστ. Χατζηδίνα και Ορ. Καζαμία.

Ο πρόεδρος της Μακεδονικής Εστίας Αστέριος Χατζηδίνας προλογίζει τη συναυλία

Ο Ορέστης Καζαμίας στο βήμα

Ο Γιώργος Καφταντζής για το «Σερριώτικο δημοτικό τραγούδι»

Η χορωδία και η μαντολινάτα επί σκηνής. Διευθυντής ο Χρήστος Σταματίου

Από αριστερά: Γιάννης Καλλίας (α΄μαντολίνο), Ορ. Καζαμίας, Στέργιος Χατζηστεργίου (μαντόλα) και Χρ. Σταματίου