Αστέριος Δ. Γούσιος

Τα τραγούδια της πατρίδος μου,

ήτοι συλλογή τερπνών δημωδών

ασμάτων αδομένων

εν τη κατά Πάγγαιον χώρα

(Εν Αθήναις: 1901)¹

Ευρετηρίαση: Γιώργος Κ. Αγγειοπλάστης

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΚΑΙ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ

Ο Αστέριος Δ. Γούσιος γεννήθηκε  το 1862 στα Λακκοβήκια του Παγγαίου. Αριστούχος του φερώνυμου διδασκαλείου τού Μαρούλη στα Σέρρας διορίζεται τo 1894, χρονιά που εκδίδεται στη Λειψία το πρώτο βιβλίο του Η κατά το Πάγγαιον χώρα, διευθυντής της Αστικής Σχολής Λακκοβηκίων και αργότερα δάσκαλος σε διάφορα χωριά της περιοχής και στη Δράμα.

Στη Δράμα γνωρίζεται με το μητροπολίτη Χρυσόστομο Καλαφάτη, μετέπειτα εθνομάρτυρα μητροπολίτη Σμύρνης, που «καθοδηγεί» τη δραστηριότητα και συμμετοχή του στο Μακεδονικό Αγώνα, κυρίως στην περιοχή της Αλιστράτης. Το διάστημα 1902-1908 εργάζεται ως δάσκαλος στην κοινότητα Πραβίου (σημερ. Ελευθερούπολη). Με την κήρυξη του Νεοτουρκικού Συντάγματος το 1908 εγκαθίσταται στα Σέρρας και ανοίγει το πρώτο βιβλιοπωλείο της πόλης και τον επόμενο χρόνο ένα από τα πρώτα τυπογραφεία της Ανατολικής Μακεδονίας. Το 1913 αλλά και το 1916 συλλαμβάνεται και φυλακίζεται από τους Βουλγάρους για να επιστρέψει με την ανακωχή του 1918. Πεθαίνει το 1920, σε ηλικία 58 ετών. Ο γιος του Χρήστος Γούσιος επαναλειτούργησε το τυπογραφείο αρχικά στα Σέρρας κι αργότερα στη Θεσσαλονίκη².

 Κατά την ευρετηρίαση προηγείται η απλή καταγραφή του τίτλου του τραγουδιού (τ.τ.). Σε ελάχιστες περιπτώσεις μετά τον τίτλο ακολουθούν μέσα σε παρένθεση, για διευκρινιστικούς καθαρά λόγους, οι πρώτοι στίχοι του τραγουδιού. Όταν λείπει ο τίτλος (χ.τ.) καταγράφουμε τους πρώτους στίχους σε πλάγια γραφή. Ακολουθούν ο αριθμός των στίχων (στ.), ο αύξων αριθμός (α.α.) της συλλογής και η σελίδα (σ.) του βιβλίου. Όταν, επίσης, οι πρώτοι στίχοι διαφορετικών τραγουδιών της ίδιας κατηγορίας είναι όμοιοι, παρατίθενται και οι δεύτεροι ή και οι τρίτοι. Οι δεύτεροι παρατίθενται ακόμα όταν βοηθούν στην αναγνώριση και στον ταχύτερο προσδιορισμό των τραγουδιών. Κατά την παρουσίασή τους στην παρούσα εργασία, όπου χρειάστηκε και χωρίς την αφαίρεση των λόγιων, υποθέτουμε, γραμματικών παρεμβάσεων του συγγραφέα στο κείμενο, μεταφέρθηκαν με τις απαραίτητες ορθογραφικές προσαρμογές στα σημερινά δεδομένα των κανόνων της γραμματικής.

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

Κεφάλαιο Α΄ - Νανουρίσματα

χ.τ.:      Έλα, ύπνε μ’ κι έπαρέ το, / και Χριστέ μ’ ποκοίμισέ το, στ.8, α.α.1, σ.7

χ.τ.:      Πάρτε το καλά κορτσούδια, στ.8, α.α.2, σ.7

χ.τ.:      Νάνι, νάνι, νάνι, / ήρτ’ ο ύπνος  να το πάρει, / να το πάγ’ στ’ Αγά τ’ αλώνια, στ.8,

            α.α.3, σ.8

χ.τ.:      Το παιδί μου νανουρίζω, στ.4, α.α.4, σ.8

χ.τ.:      Έλα ύπνε κι έπαρέ το / σύρε και σεργιάνισέ το, στ.6, α.α.5, σ.8

χ.τ.:      Έχ’ ο βασιλιάς κορτσούδι, στ.12, α.α.6, σ.8-9

χ.τ.:      Νάνι, νάνι, νάνι, νάνι / ήρτ’ ο ύπνος να το πάρει, στ.4, α.α.7, σ.9

χ.τ.:      Έχω γιο κι έχω χαρά, στ.5, α.α.8, σ.9

χ.χ.:      Μη χτυπάτε μη βροντάτε, στ.4, α.α.9, σ.9

χ.τ.:      Πάππος, πάππος, πάγ’ στα αμπέλια, στ.14, α.α.10, σ.10

Κεφάλαιο Β΄ - Τα Βαΐτικα

χ.τ.:      Αυτό τ’ αστρούδι το μικρό που πάν’ με το φεγγάρι, στ.4, α.α.11, σ.10

χ.τ.:      Γραμματικέ και ρήτορε και ψάλτη κι αναγνώστη, / τον μήνα βγάζεις το χαρτί

            τον χρόνο καλαμάρι, στ.8, α.α.12, σ.11

χ.τ.:      Γραμματικέ και ρήτορε και ψάλτη κι αναγνώστη, / σήκου από την κλίνη σου,

            και κάθου στο θρονί σου, στ.8, α.α.13, σ.11

χ.τ.:      Μέσα σ’ την μέσ’ στην θάλασσα καρέκλα καρυδένια, στ.7, α.α.14, σ.11

χ.τ.:      Έχω καράβ’ στην θάλασσα καράβ’ αρματωμένο, στ.9, α.α.15, σ.12

χ.τ.:      Αντρογεννήτσι τρυφερό, γοργοστεφανωμένο, στ.10, α.α.16, σ.12

χ.τ.:      Χρυσό μου παγωνόφτερο, τ’ έχεις και κλαις τες νύχτες; στ.10, α.α.17, σ.12-13

χ.τ.:      Ποια θάλασσα, ποιος ουρανός, ποια βρύση δεν θολώνει, στ.6, α.α.18, σ.13

χ.τ.:      Αφέντη μ’ πρωτοτίμητε και πρωτοτιμημένε, στ.12, α.α.19, σ.13

χ.τ.:      Εσένα πρέπ’ αφέντη μου, το άξιο το ζευγάρι, στ.7, α.α.20, σ.14

χ.τ.:      Το μήλο, το γλυκόμηλο, απ’ την γλυκιά μηλίτσα, στ.11, α.α.21, σ.14

χ.τ.:      Ποιες θάλασσες και ποια νησιά χαίρονται τον καλό μου, στ.5, α.α.22, σ.14-15

χ.τ.:      Πού νάβρω ένα ψηλό δενδρί να [γ]ένει κυπαρίσσι, στ.7, α.α.23, σ.15

χ.τ.:      Θαυμάζομαι τον ουρανό πώς στέκει δίχως στύλο, στ.7, α.α.24, σ.15

χ.τ.:      Άρχοις με την αρχόντισσα σ’ την σκάλα ανεβαίνουν, στ.7, α.α.25, σ.16

χ.τ.:      Σαν άνοιξαν οι ουρανοί, κι εφάνηκαν αγγέλοι, στ.8, α.α.26, σ.16

χ.τ.:      Τι είναι ήλιο μ’ η άργητας κι αργείς να βασιλέψεις; στ.9, α.α.27, σ.16

χ.τ.:      Αγέρα μου καλοκαιρνέ, φύσα για να δροσίσεις, στ.15, α.α.28, σ.17

χ.τ.:      Καλότυχη Κυράτσα μας με γιον με θυγατέρα, στ.6, α.α.29, σ.17

Κεφάλαιο Γ΄- Τραπεζικά

χ.τ.:      Ερ, φίλοι μ’ καλωσορίσητε (δις), στ.15, α.α.30, σ.18

χ.τ.:      Για διες τραπέζια αργυρά σινιά μαλαμετένια, στ.11. α.α.31, σ.18-19

χ.τ.:      Άσπρο σταφύλι ροζακί και κόκκινο κεράσι, στ.9, α.α.32, σ.19

χ.τ.:      Μέσα σε περιβόλι μπήκα, αμάν καραγκιοζλή, σε χρυσό μπαχτσέ, στ.26, α.α.33,

            σ.19-20

χ.τ.:      Αφέντη μου στην τράπεζα θέλω να σε τιμήσω, στ.11, α.α.34, σ.20

χ.τ.:      Κάτω στην άκρα του γιαλού στην άκρα του θαλάσσου, στ.21, α.α.35, σ.21

χ.τ.:      Τρεις αρχοντάδες έτρωγαν τ’ άι’ Δημητριού το βράδυ, στ.12, α.α.36, σ.21-22,

              ημιτελές

Κεφάλαιο Δ΄ - Γαμήλια και Χορευτικά

χ.τ.:      Μέγα μου Σταυρέ, μεγάλε άγιο Γιώργη, στ.3, α.α.37, σ.22

χ.τ.:      Ακόμα σήμερα ’μαι ’δω, ταχυά θέλ’ να πηγαίνω, πάλιν έρχομαι, στ.14, α.α.38, σ.22- 23,  γύρισμα: έχετε γεια

χ.τ.:      Μη με διώχνετε, καλά μ’ αδέλφια, στ.7, α.α.39, σ.23

χ.τ.:      Έβγα μάννα μ’ στα κάγκελα, έβγα στα παραθύρια, στ.6, α.α.40, σ.23

χ.τ.:      Τώρα του γαμπρού η μάννα περφανεύεται και λέγει, στ.10, α.α.41, σ.20-21

χ.τ.:      Χέρι με χέρι πιάστηκαν, στ.9, α.α.42, σ.21, γύρισμα: σγουρέ βασιλικέ μου, / νύφη

            μ’, καρδιά σου τρέμει

χ.τ.:      Απόψε μαυρομάτα μου μαζί θα κοιμηθούμε, μαρή Ρωμιά [γύρισμα], στ.7, α.α.43,

            σ.21

τ.τ.:      Ο Κουμπάρος, στ.13, α.α.44, σ.25

χ.τ.:      Στης μαντζουράνας τον ανθό έπεσα ν’ αποκοιμηθώ, στ.12, α.α.45, σ.25

τ.τ.:      Το όνειρο, στ.14, α.α.46, σ.26

χ.τ.:      Πουλούδι έχω στην αυλή, μα την αγιά Παρασκευή, στ.8, α.α.47, σ.26

χ.τ.:      Σ’ αυτά τα σπίτια τα ψηλά, στ.12, α.α.48, σ.27

χ.τ.:      Αρχίνησε, χρυσό πουλί, να μας πεις παραβολή, στ.18, α.α.49, σ.27-28

χ.τ.:      Μια θάλασσα -κι ωχ αμάν αμάν [γύρισμα] / μια θάλασσα έσυρνε κλαδιά, στ.15,

            α.α.50, σ.28

χ.τ.:      Συ, γοργό μου χελιδόνι, στ.12, α.α.51, σ.28-29

χ.τ.:      Ακούς εσύ πρωτόσυρτε και συ πρωτοκαγκίλευτε, στ.8, α.α.52, σ.29

χ.τ.:      Παλικάρια μου Ρεβενιώτικα, στ.16, α.α.53, σ.29-30

χ.τ.:      Με αγάπησες, κορτσούδι μ’, σε αγάπησα και ’γω, στ.8, α.α.54, σ.30

χ.τ.:      Μάρ’ για πείτε του, για πείτε του αυτόν τον νιο, στ.12, α.α.55, σ.30

χ.τ.:      Μια κοντή, κοντούλα, τζάνουμ, μια μελαχροινή, στ.19, α.α.56, σ.31

χ.τ.:      Εψές όντας -Ρούσα μ’ και ξανθή [γύρισμα], / εψές όντας λιανόβρεχε, στ.12, α.α.57,

            σ.31-32

χ.τ.:      Πήγα σε γάμο σε χαρά πήγα σε πανηγύρι, στ.8, α.α.58, σ.32

χ.τ.:      Όλις οι βέρ - τζιάνι μ’ αμάν [γύρισμα], / όλις οι βέργες είν’ εδώ, στ.26, α.α.59,

            σ.32-33

χ.τ.:      Ασημένια βέργα πελεκώ, στ.14, α.α.60, σ.33

χ.τ.:      Για ’ναψε κόρη μ’ το κηρί και βάλ’ το στο φανάρι, στ.14, α.α.61, σ.35

χ.τ.:      Ένα χελιδό -κι ωχ αμάν αμάν [γύρισμα], ένα χελιδόνι μοναχό, στ.16, α.α.62, σ.34

χ.τ.:      Κουρτσούδι μ’, πες την μάνα σου / και παρακάλεσέ την, Καροφυλλιά [γύρισμα],

            στ.16, α.α.63, σ.35

χ.τ.       Βάστα, ήλιο μ’, βάστα κομματάκι, στ.9, α.α.64, σ.35

χ.τ.:      Απόψε δεν κοιμήθηκα και σήμερα νυστάζω, στ.8, α.α.65, σ.36

χ.τ.:      Εψές κάτι μαλώσαμε με την μια και με την άλλη / πήρα ζάλη στο κεφάλι, στ.16,

            α.α.66, σ.36

χ.τ.:      Από την πόρτα σου περνώ κι από τον μαχαλά σου, στ.11, α.α.67, σ.37

χ.τ.:      Χαμαϊδή μου λεμονιά κι άσπρη μου τριανταφυλλιά, στ.16, α.α.68, σ.37

χ.τ.:      Μαύρα μου χελιδόνια κι άσπρα μου πουλιά, στ.12, α.α.69, σ.38

χ.τ.:      Εψές βουλήθηκα να ’ρθω, για να μ’ έχεις αδελφό, στ.10, α.α.70, σ.38

τ.τ.:      Η λυγερή, στ.10, α.α.71, σ.38-39

χ.τ.:      Μαρή ξανθιά ξανθούλα, σκύλα παράνομη, στ.5, α.α.72, σ.39

χ.τ.:      Σανδάλι σανδαλούδι μου σανδαλένιο μου κορμί, στ.17, α.α.73, σ.39-40

χ.τ.:      Περιστερούδα μ’ όμορφη και χαμηλή τρυγώνα, στ.6, α.α.74, σ.40

τ.τ.:      Η Λένη, στ.12, α.α.75, σ.40, γύρισμα: Λένη μου

τ.τ.:      Η Ρήγαινα, στ.16, α.α.76, σ.41, γύρισμα: κόρη μα, μπεν ουλμέμ, σεντέντα

            βαβαζκετσμέμ

χ.τ.:      Σηκωθείτε, Ληβεντάδες να παγαίνομε, στ.8, α.α.77, σ.41, ημιτελές

χ.τ.:      Εσύ, μικρή μου Παπαδιά, δεν προσκυνάς την Παναγιά; στ.8, α.α.78, σ.42

χ.τ.:      Πέντε χρόνια γκεζερνούσα στο γιαλό, γιαλό, στ.15, α.α.79, σ.42

χ.τ.:      Εύσπλαχνο - εύσπλαχνό μου αηδόνι, στ.8, α.α.80, σ.42-43

χ.τ.:      Ανάμεσα σ’ τρεις θάλασσες, στ.28, α.α.81, σ.43-44, γυρίσματα: τριανταφυλλούδι

            μ’ κόκκινο, νεράντζι και λεμόνι

χ.τ.:      Πέντε παλικάρια κι έξι κοριτσούδια, στ.19, α.α.82, σ.44

χ.τ.:      Πολύν τόπο περπάτησα χωριά και κατσαμπάδες, στ.9, α.α.83, σ.44-45

χ.τ.:      Απεφάσισα τα μαύρα να φορώ παντοτεινά, στ.28, α.α.84, σ.45-46, γύρισμα: Μαρία

            του Παπά

χ.τ.:      Κάτω στο γιαλό, κάτω στο περιβόλι, στ. 10, α.α.85, σ.46

χ.τ.:      Εδώ πέρα στο μετόχι αγνάδια στο μοναστηργιό, στ.8, α.α.86, σ.46

χ.τ.:      Φεγγάρι μου λαμπρό, λαμπρό, στ.17, α.α.87, σ.47

χ.τ.:      Γλυκοχαράζουν τα βουνά / κι οι όμορφες κοιμούνται, στ.18, α.α.88, σ.47-48

χ.τ.:      Εψές στο όνειρό μου και στα ξύπνα μου, στ.12, α.α.89, σ.48, ημιτελές

χ.τ.:      -Πού πας, αγγελικό κορμί, πού πας καμαρωμένο; στ.11, α.α.90, σ.48-49

χ.τ.:      Παραθύρια μου γραμμένα, κάγκελα μερτζιανωτά, στ.7, α.α.91, σ.49

χ.τ.:      Στο φουντωμέ - κι αμάν αμάν [γύρισμα], στο φουντωμένο το κλαδί, στ.35, α.α.92,

            σ.49-50

τ.τ.:      Η μηλίτσα, στ.37, α.α.93, σ.50-51

τ.τ.:      Ο φυλακισμένος, στ.21, α.α.94, σ.52

τ.τ.:      Η Βαγγελίτσα, στ. 14, α.α.95, σ.53, γύρισμα: Βαγγελίτσα μ’

χ.τ.:      Να ’χα νεράντζι να ’ριχνα στο πέρα παραθύρι, στ.16, α.α.96, σ.53-54, γύρισμα:

            Ρόιδο μου

χ.τ.:      Είδα όνειρο, κυρά μου, και της ομορφιάς θεά, στ.9, α.α.97, σ.54

τ.τ.:      Η Γιαννούλα, στ.8, α.α.98, σ.54

χ.τ.:      Μπήκα μέσ’ στ’ αμπέλι σαν νοικοκυρά, στ.7, α.α.99, σ.55

τ.τ.:      Ο Ασσίκης, στ.10, α.α.100, σ.55, γυρίσματα: καπετάν Βασιλική, Μαριγώ κι

            Αναστασιά

τ.τ.:      Οι γριές, στ.20, α.α.101, σ.55-56

τ.τ.:      Ο Γέρος και το καντήλι, στ.22, α.α.102, σ.56-57, γύρισμα: τον γέρο τον καημένο

τ.τ.:      Το Άλφα Βήτα, στ.48, α.α.103, σ.57

τ.τ.:      Οι δέκα αριθμοί (Ένα λόγο θέλ’ να πω), στ.76, α.α.104, σ.59-61, γύρισμα:

            Ανυμνούμεν, δοξολογούμεν, Κύριε

τ.τ.:      Οι 12 αριθμοί (Ένα μωρέ ένα, ας το πούμε ένα), στ.54, α.α.105, σ.61-63, γύρισμα:

λαλεί και κυρλαλεί

χ.τ.:      Κίνησα τον δρόμο, χαμαϊδή κοντοχαμαϊδή, στ.17, α.α.106, σ.63-64, γύρισμα: σ’ αγαπώ

            πολύ

τ.τ.:      Ο Δήμος, στ.30, α.α.107, σ.64-65, γυρίσματα: μώρ’ γεια σ’ αγάπη μου, σε κλαίν’

            τα μάτια μου [μετά το δεύτερο και τον τέταρτο στίχο της κάθε στροφής αντίστοιχα]

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

Κεφάλαιο Ε΄ - Καθιστικά

τ.τ.:      Η συζυγική πίστη (Μια κόρη μια Κασιώτισσα μια παντρεμένη κόρη), στ.32,

              α.α.108,   σ.67-68

τ.τ.:      Ο Αγαπητικός (Ο Κωνσταντίνος ο μικρός, κι Αλέξης ανδρειωμένος), στ.42, α.α.109,

            σ.68-69

τ.τ.:      Η Αρετή, στ.34, α.α.110, σ.70-71

τ.τ.:      Η Αρετή [δεύτερο], στ.21, α.α.111, σ.71

τ.τ.:      Τα αδέλφια, στ.26, α.α.112, σ.72

τ.τ.:      Το Φραγκόπαιδο, στ.19, α.α.113, σ.73

τ.τ.:      Η σκληρή πεθερά, στ.39, α.α.114, σ.73-74

τ.τ.:      Ο Κώστας ή Απιστία γυναίκας, στ.33, α.α.115, σ.75-76

τ.τ.:      Ο Γιάννης και η Μούρκα του, στ.25, α.α.116, σ.76

τ.τ.:      Ο σκλάβος, στ.17, α.α.117, σ.77

τ.τ.:      Ο ξένος, στ.24, α.α.118, σ.77-78

τ.τ.:      Ο φυλακισμένος, στ.18, α.α.119,, σ.78-79

τ.τ.:      Η Μάρω, στ.26, α.α.120, σ.79-80

τ.τ.:      Της Λάρισας το γεφύρι, στ.23, α.α.121, σ.80

τ.τ.:      Το Γκεμετζόπουλο, στ.14, α.α.122, σ.81

τ.τ.:      Η βασιλοπούλα, στ.9, α.α.123, σ.81

τ.τ.:      Η παπαδοκόρη, στ.7, α.α.124, σ.82

τ.τ.:      Ο ξενιτεμένος, στ.15, α.α.125, σ.82

τ.τ.:      Ο ξένος [δεύτερο], στ.15, α.α.126, σ.83

τ.τ.:      Η κατάρα, στ.37, α.α.127, σ.83-84

τ.τ.:      Η κατάρα [δεύτερο], στ.13, α.α.128, σ.85

τ.τ.:      Η παπαδιά, στ.16, α.α.129, σ.85-86

τ.τ.:      Ο δράκοντας, στ.24, α.α.130, σ.86

χ.τ.:      Όσο ψηλά ’ναι ουρανός και τς θάλασσας το βάθος, στ.18, α.α.131, σ.87

χ.τ.:      Ένα καράβι έρχεται μ’ εννέα λογιών μπαντέρα, στ.13, α.α.132, σ.87-88

χ.τ.:      Όλα τα πουλιά κι όλα τα χελιδόνια συμμαζεύονταν, στ.15, α.α.133, σ.88

τ.τ.:      Η Ουβρησούδα, στ.15, α.α.134, σ.88-89

τ.τ.:      Ο γιος της χήρας, στ.23, α.α.135, σ.89-90

χ.τ.:      Καλογρηοπούλα περπατεί στην άκρα του θαλάσσου, / με τα μαλλιά της ξέπλεγα

            με χέρια σταυρωμένα, στ.14, α.α.136, σ.90

χ.τ.:      Τον άμμο πήγαινα την άκρα του θαλάσσου, / κι εσταύρωσα μια όμορφη πολύ

            μαυροματούσα, στ.12, α.α.137, σ.90-91

χ.τ.:      Βρύση μου κρύα μου βρύση, πώς κρατάς κρύο νερό, στ.8, α.α.138, σ.91

τ.τ.:      Ο ποντικός, στ.7, α.α.139, σ.91

χ.τ.:      Ποια μάνα έχει δυο παιδιά πολύ μακριά στα ξένα, στ.7, α.α.140, σ.91-92

τ.τ.:      Ο κυνηγός, στ.14, α.α.141, σ.92

τ.τ.:      Τα νιάτα, στ.12, α.α.142, σ.92-93

χ.τ.:      Με την καλή μου συντροφιά θέλω να τραγουδήσω, στ.6, α.α.143, σ.93

τ.τ.:      Η Λαμπρή, στ.20, α.α.144, σ.93-94

χ.τ.:      Σήμερα μέρα χρονική σήμερα πανηγύρι, στ.5, α.α.145, σ.91

τ.τ.:      Ο λύκος, στ.15, α.α.146, σ.91

χ.τ.:      Βασίλισσα διαβόλησα από γυαλένιο πύργο, στ.15, α.α.147, σ.95

τ.τ.:      Ο καλόγερος και ο δαίμονας, στ.19, α.α.148, σ.95-96

τ.τ.:      Η αδικιά, στ.31, α.α.149, σ.96-97

τ.τ.:      Ο σύζυγος, στ.13, α.α.150, σ.97

τ.τ.:      Η αγαπητική, στ.10, α.α.151, σ.98

Κεφάλαιο ΣΤ΄ - Μοιρολόγια

χ.τ.:      Σαν κίνησε ο Κωνσταντής να πάει να ζευγαρίσει, στ.19, α.α.152, σ.98-99

τ.τ.:      Ο χάρος, στ.21, α.α.153, σ.99

τ.τ.:      Ο Γιαννάκης (Γιαννάκης μας αρρώστησε σαράντα μια ημέρα), στ.20, α.α.154, σ.100

τ.τ.:      Ο χατζής, στ.19, α.α.155, σ.100-101

χ.τ.:      Καλότυχα ’ναι τα βουνά, / καλότυχοι ’ναι κάμποι, στ.14, α.α.156, σ.101

χ.τ.:      Κείτετ’ ο ξένος κείτεται στα έρημα τα ξένα, στ.14, α.α.157, σ.102

χ.τ.:      Ένας νιος ψυχομαχούσε τρια μερόνυχτα, στ.9, α.α.158, σ.102

χ.τ.:      Λεβέντης μας κατέβαινε από το Μοσχοβούνι, στ.21, α.α.159, σ.102-103

χ.τ.:      Μικρή κοπέλα περπατεί στην άκρα του θαλάσσου, / με τα μαλλιά της ξέπλεγα,

            με χέρια σταυρωμένα. / Παρακαλούσε το Θεό, παρακαλεί και κλαίει, στ.14, α.α.160,

            σ.103-104

χ.τ.:      Τον άμμον άμμον πήγαινα στην άκρα του θαλάσσου, / βρίσκω του Γιάννη τ’ άρματα

            του Γιάννη τα τουφέκια, στ.14, α.α.161, σ.104

χ.τ.:      Εψές προψές απέρασα απ’ ένα παλιοκλήσι, στ.17, α.α.162, σ.104-105

χ.τ.:      Η Αυγενούδα η μικρή και χαϊδεμένη, / εβγήκε κι επαινέθηκε τον χάρο δεν φοβάται,

            στ.23, α.α.163, σ.105

χ.τ.:      Ακόμα σήμερ’ είμαι ’δω, ταχυά θέλ’ να πηγαίνω, στ.11, α.α.164, σ.106

χ.τ.:      Όντας πεθάνω να ’βρεχε, ν’ αργήσουν να με θάψουν, στ.10, α.α.165, σ.106

χ.τ.:      Ακόμα σήμερά μαι ’δω αύριο και το Σαββάτο, στ.12, α.α.166, σ.106-107

¹ Σε πρώτη μορφή περιλήφτηκε στα 10 αδημοσίευτα ιστορικά σημειώματα (1892-2000), έκδοση περιορισμένου αριθμού CD ROM από το Τμήμα Πληροφορικής του Τ.Ε.Ι. Σερρών, Σεπτέμβριος 2004.

² Βιογραφικά που σημειώνονται και από τον εγγονό του συγγραφέα Αστέριο Χρήστου Γούσιο στον Πρόλογο της επανέκδοσης από τον ίδιο των δύο βιβλίων Η κατά το Πάγγαιον χώρα (Λειψία 1894) και Τα τραγούδια της πατρίδος μου (Αθήνα 1901), εκδ. Καπάνι, Θεσσαλονίκη 1999.